Thách thức và hậu quả đang chờ đón hai ông Biden & Trump
Thái Hóa Lộc
Môi trường chính trị hiện nay với Tổng thống Biden và cựu TT Trump được đánh giá là vô cùng phức tạp, có thể là trận gió ngược cản trở nỗ lực tái tranh cử của cả hai ông.
Những cơn gió ngược mà Tổng thống Joe Biden đối mặt đang nổi lên cả ở trong và ngoài nước, thường khiến cử tri nghi ngờ về việc liệu họ có nên giữ ông ở lại Tòa Bạch Ốc một nhiệm kỳ nữa hay không. Ông đang phải đối mặt với các cuộc xung đột ở Trung Đông và Ukraine, với những diễn biến phức tạp, khó lường, liên tục đặt ra thách thức với uy tín của ông trên tư cách một lãnh đạo toàn cầu. Ở trong nước, Tổng thống Biden bị bao vây bởi các cuộc biểu tình tại loạt đại học phản đối chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza, cũng như phong trào phản kháng từ một số cử tri trẻ cấp tiến, vốn là nền tảng cử tri rất quan trọng đối với ông.
Thực tế cho thấy niềm tin trong công chúng Mỹ đối với Tổng thống đang bị lung lay hơn bao giờ hết. Người dân phải gánh chịu mức thuế suất cao và chi phí sinh hoạt tăng vọt, khiến lời trấn an của ông rằng nền kinh tế đang ở trạng thái tốt khó được chấp nhận, đồng thời làm lu mờ những thành tựu về lập pháp mà ông đạt được trong ba năm qua. Nếu tái đắc cử, Tổng thống Biden sẽ kết thúc nhiệm kỳ hai khi ông 86 tuổi. Danh xưng "tổng thống lớn tuổi nhất trong lịch sử" rõ ràng không phải một lợi thế với ông trên đường tranh cử.
Tuy nhiên, trong tình trạng không khả quan ấy, một hy vọng cũng đã đến với Tổng thống Biden là cựu tổng thống Donald Trump, đối thủ của ông trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc, thậm chí còn phải chịu nhiều thách thức hơn đã và đang phải trải qua…
Cựu Tổng thống Trump đã dành cả tuần qua ở tòa án Manhattan để nghe lời khai về bê bối tình ái giữa ông với sao phim người lớn Stormy Daniels vào năm 2006, trong phiên tòa xét xử cáo buộc cựu tổng thống làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền bịt miệng nữ diễn viên này. Ông Trump cũng có xu hướng xa lánh các cử tri chủ chốt ở vùng ngoại ô, những người có khả năng quyết định ai sẽ giành thắng lợi cuối cùng vào tháng 11. Những cảnh báo gần đây của ông Trump về việc không chấp nhận kết quả bầu cử năm 2024 nếu ông thua cuộc đang làm sống lại những ký ức đen tối về cuộc bạo loạn Đồi Capitol tháng 1/2021.
Các cử tri ủng hộ của ông Trump trung thành không để tâm đến các phiên tòa hình sự đang bủa vây ông, nhưng cuộc bầu cử giữa kỳ và bầu cử tổng thống gần đây nhất cho thấy ông thực sự khiến một bộ phận lớn cử tri đang lo lắng, theo dõi qua cách nhìn của giới quan sát.
Tuy nhiên, qua các cuộc thăm dò gần đây nhất luôn cho thấy cử tri Mỹ quan tâm nhất đến nền kinh tế và xếp hạng của Tổng thống Biden về vấn đề này đang ở mức thấp. Theo tờ Financial Times cho biết sự ủng hộ của cử tri Mỹ cho chính sách kinh tế của Tổng thống Biden đang giảm sút. Một cuộc thăm dò mới cho thấy triển vọng tái đắc cử của Tổng thống Biden đang gặp khó khăn do lo ngại về lạm phát, khi 80% cử tri cho rằng giá cả cao là một trong những thách thức tài chính lớn nhất đối với họ. Cuộc khảo sát cho thấy 58% cử tri không tán thành cách Tổng thống Biden điều hành nền kinh tế, tăng so với mức 55% của tháng trước, và chỉ có 40% tán thành. Chỉ có 28% cử tri cho rằng Tổng thống Biden đã có những đóng góp tích cực cho nền kinh tế, giảm 4 điểm phần trăm so với tháng trước.
Theo kết quả khảo sát, cử tri vẫn đổ lỗi cho Tổng thống Biden về giá tiêu dùng cao như xăng và thực phẩm, mà không ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế và thị trường việc làm. Ngoài lo lắng về lạm phát, cuộc thăm dò còn cho thấy 49% cử tri lo ngại về mức thu nhập, tăng từ mức 45%, và 32% lo lắng về chi phí nhà ở, so với 27% vào tháng 4 vừa qua.
Một dấu hiệu đáng lo ngại khác đối với Tổng thống Biden là cuộc khảo sát hàng tháng của Financial Times liên tục cho thấy cử tri tin tưởng cựu Tổng thống Donald Trump hơn hẳn Tổng thống Biden trong việc xử lý nền kinh tế. Theo đó, 43% cử tri ủng hộ ông Trump - tăng so với tỷ lệ 41% vào tháng trước - lớn hơn mức 35% ủng hộ Biden; 16% cử tri không tin tưởng ai.
Một cuộc thăm dò do CNN thực hiện vào tháng cuối tháng 4 cho thấy chỉ 34% người tham gia ủng hộ Tổng thống Biden về vấn đề kinh tế và chỉ 29% về lạm phát. Trong nhóm cử tri nói rằng nền kinh tế rất quan trọng đối với lá phiếu của họ, 66% ủng hộ cựu tổng thống Trump, trong khi tỷ lệ này với Tổng thống Biden chỉ là 30%, dù trong ba năm nhiệm kỳ của ông, kinh tế Mỹ tăng trưởng vững và số lượng việc làm mới được tạo ra đều đặn.
Người Mỹ có xu hướng không chú ý đến các chương trình lớn lao nào khác, trong khi lạm phát đã tạo ra một thời kỳ lãi suất quá cao, tạo ra gánh nặng khủng khiếp lên người mua nhà, đẩy giá cả hàng hóa hàng ngày tăng mạnh, từ đó xóa tan mọi kết quả tích cực của ông trong mắt cử tri. Trong cuộc phỏng vấn với CNN tuần qua, Tổng thống Biden đã bác bỏ quan điểm cho rằng nền kinh tế đang trong tình trạng tồi tệ, đồng thời chia sẻ nỗi đau của người dân trước tình cảnh vật giá tăng cao. Dù vậy, ông vẫn bảo vệ nỗ lực của mình, nhắc tới việc một số tổng thống Mỹ trước đây đã thất vọng như thế nào khi cử tri không đánh giá cao cố gắng của họ…
Để dự đoán chính xác ai sẽ vào được vào Tòa Bạch Ốc năm nay, Giáo sư lịch sử Lickman đã nghĩ ra cái mà ông gọi là “13 chiếc yếu tố mấu chốt để bước vào Tòa Bạch Ốc” đối với dự báo bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới!
Các yếu tố chính bao gồm một nhóm vấn đề liên quan như hiệu quả kinh tế, sự ổn định xã hội và sức thu hút của tổng thống đương nhiệm…. Bằng cách phân tích cẩn thận dữ liệu lịch sử có từ thời Abraham Lincoln, ông Lickman đã tạo ra mô hình dự đoán vượt xa các phương pháp thông thường được sử dụng bởi những người thăm dò ý kiến truyền thống. Ông Lickman nói rằng: “Tôi không khẳng định chắc chắn, nhưng tôi có mô hình gồm 13 yếu tố chính cho Tòa Bạch Ốc, đã liên tiếp dự đoán chính xác kể từ năm 1984 qua 10 cuộc bầu cử. Cách thức là, nếu trong số 13 yếu tố chính có 6 yếu tố trở lên chống lại người đương nhiệm thì người thách thức sẽ thắng, còn nếu có ít hơn 6 yếu tố thì người đương nhiệm sẽ thắng. Có rất nhiều điều sai lầm khiến ông Joe Biden có thể thất bại trong cuộc bầu cử này…”. Tổng thống Biden được dự đoán sẽ một lần nữa đối mặt với thách thức từ cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024. Ông Lickman nhận thấy những khó khăn đáng kể mà ông Biden phải đối mặt.
Bất chấp sự hoài nghi ban đầu từ cộng đồng dự báo, cách tiếp cận của ông Lickman đã chứng minh giá trị hết lần này đến lần khác. Từ việc ông Ronald Reagan tái đắc cử trong bối cảnh suy thoái đến việc ông Bill Clinton đánh bại ông George H.W. Bush, sử gia Lickman đã dự đoán chính xác gần như hầu hết các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Ông Lickman cho biết các thăm dò dân ý giai đoạn đầu (cách xa thời điểm bầu cử) nên được xem xét một cách thận trọng. “Các cuộc thăm dò sớm không có giá trị dự đoán. Đó là những bức ảnh chụp nhanh của một thời điểm. Nếu hiện nay bầu cử thì ứng viên đó có vị trí như vậy, nhưng hiện tại còn xa mới đến bầu cử nên thăm dò, do đó chưa có bất cứ giá trị thực tế gì. Các cuộc thăm dò sớm thường gây hiểu lầm”
Khả năng dự đoán của sử gia Lickman phải đối mặt với thử thách lớn nhất trong cuộc bầu cử năm 2000 đầy biến động giữa ông Al Gore và George W. Bush. Ông đã dự đoán ông Gore giành chiến thắng, nhưng kết quả gây tranh cãi đã “phủ bóng đen” lên dự đoán của ông.
Tổng thống Biden có nhiều thời gian hơn để thuyết phục cử tri rằng thời kỳ kinh tế tốt hơn đang ở phía trước và ông sẽ được giúp đỡ đáng kể nếu Cục Dự trữ Liên bang bắt đầu giảm lãi suất vào mùa hè này.
Ông đã so sánh xuất thân bình dân của mình với lối sống kiểu tỷ phú của Trump trong những tuần gần đây, cố gắng xóa tan ý tưởng rằng cựu tổng thống quan tâm đến tầng lớp lao động Mỹ hơn ông, đồng thời cảnh báo người tiền nhiệm sẽ phá bỏ Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng nếu trở lại Nhà Trắng.
"Tôi xem xét vấn đề với góc nhìn khiêm tốn từ Scranton", Tổng thống Biden nói, đề cập đến quê nhà của ông ở bang Pennsylvania. "Trump nhìn mọi thứ từ dinh thự Mar-a-Lago. Ông ấy muốn cắt giảm thuế nhiều hơn cho giới siêu giàu".
Và Tổng thống Biden phần nào được hưởng lợi từ việc ông phải đối mặt với một đối thủ có những khoản nợ khổng lồ, chứ không phải một ngôi sao trẻ đang lên với tài năng kể câu chuyện kinh tế của tầng lớp trung lưu như cựu tổng thống Clinton, Collinson cho hay.
Dù vậy, con đường với ông Biden không vì thế mà "trải đầy hoa hồng". Tổng thống hiện mắc kẹt trong cuộc đối đầu với Thủ tướng Israel, một đồng minh lâu năm, và cuộc xung đột gây nhức nhối ở Dải Gaza. Cuộc khủng hoảng có thể tạo động lực đáng kể cho tuyên bố từ cựu tổng thống Trump rằng nước Mỹ cũng như cả thế giới đang mất kiểm soát và cần một người mạnh mẽ hơn để khắc phục tình hình.
Rạn nứt với Thủ tướng Benjamin Netanyahu xảy ra sau khi Tổng thống Biden cảnh báo rằng ông sẽ dừng chuyển một số vũ khí cho Israel nếu nước này tiến hành chiến dịch tấn công quy mô vào thành phố Rafah ở Gaza.
Biden đã phải chịu áp lực rất lớn từ các nhà hoạt động cấp tiến, những người ủng hộ ông tại quốc hội và nhóm cử tri Mỹ gốc Arab tại các bang chiến trường quan trọng kêu gọi ông kiềm chế Thủ tướng Netanyahu.
Trong khi đó, các cuộc biểu tình phản đối chiến sự ở loạt đại học lại khiến Tổng thống phải đứng giữa những cử tri trẻ tiến bộ, những người tức giận với lập trường ủng hộ Israel tấn công Gaza của ông, và nhóm ôn hòa, những người có thể dễ bị lay động vì tình trạng hỗn loạn mà phong trào biểu tình phản chiến gây ra.
Không rõ liệu những đòn công kích quyết liệt của Đảng Cộng hòa nhằm vào Tổng thống Biden về vấn đề Israel sẽ khiến ông bị tổn thương đến mức nào. Nhưng nó rõ ràng đã củng cố quan điểm rộng rãi của đảng Cộng hòa rằng ông yếu đuối và không có khả năng ổn định một thế giới ngày càng bất ổn.
Biden đã cố gắng tự bảo vệ mình khỏi tác động chính trị của phong trào biểu tình phản chiến bằng cách lập luận rằng dù quyền biểu tình được bảo đảm theo hiến pháp, bất kỳ thiệt hại tài sản nào từ việc sinh viên chiếm giữ các tòa nhà trong khuôn viên đại học đều không thể chấp nhận được.
Trong bài phát biểu tại quốc hội tưởng nhớ các nạn nhân Holocaust hồi đầu tuần, ông đã lên án những biểu hiện của chủ nghĩa bài Do Thái tại một số cuộc biểu tình của sinh viên. Tổng thống cảnh báo rằng có quá nhiều người "phủ nhận, hạ thấp, hợp lý hóa và phớt lờ mức độ khủng khiếp của Holocaust và sự kiện ngày 7/10", đề cập đến cuộc đột kích của Hamas vào lãnh thổ Israel hồi năm ngoái.
Các cuộc thăm dò cho thấy xung đột Israel - Hamas chỉ nằm ở vị trí rất thấp trong danh sách những vấn đề được cử tri Mỹ quan tâm. Song trong một cuộc bầu cử mà chỉ vài nghìn phiếu bầu ở một số bang quan trọng cũng có thể định đoạt kết quả cuối cùng, khả năng các cử tri Dân chủ giận dữ "quay lưng" hoặc không đi bầu cũng là một tín hiệu đáng báo động đối với Tổng thống Biden, Collinson nhấn mạnh.
