Afghanistan: Taliban bạo lực giải tán biểu tình ở Jalalabad, hàng ngàn người cố gắng tháo chạy khỏi Kabul
Hôm thứ Tư (18/08), quân khủng bố Taliban đã nổ súng vào một cuộc biểu tình ở miền đông Afghanistan, và một vụ giẫm đạp tại cổng vào phi trường ở Kabul khiến 17 người khác bị thương.
Hàng chục người đã tập trung tại thành phố phía đông Jalalabad để giương cao quốc kỳ một hôm trước Ngày Quốc Khánh của Afghanistan, ngày kỷ niệm kết thúc sự cai trị của Anh vào năm 1919. Họ hạ cờ Taliban – một biểu ngữ trắng có dòng chữ Hồi giáo – do các chiến binh này treo lên trong các khu vực mà họ chiếm được.
Đoạn video sau đó cho thấy Taliban nã đạn vào không trung và tấn công người dân bằng dùi cui để giải tán đám đông. Ông Babrak Amirzada, phóng viên của một hãng thông tấn địa phương, cho biết ông và một người quay phim truyền hình từ một hãng tin khác đã bị Taliban đánh đập khi nhóm này cố gắng che đậy tình trạng bất ổn.
Một quan chức y tế địa phương cho biết ít nhất một người đã thiệt mạng và sáu người [khác] bị thương. Quan chức này không được phép nói chuyện với giới truyền thông và vì vậy đã tiết lộ với điều kiện được ẩn danh.
Trong khi đó, các video từ Thung lũng Panjshir ở phía bắc Kabul, một thành trì của lực lượng dân quân Liên minh Phương Bắc đã cùng Hoa Kỳ chống lại Taliban vào năm 2001, cho thấy các nhân vật đối lập tiềm năng đang tụ tập ở đó. Đây là tỉnh duy nhất chưa rơi vào tay Taliban.
Trong số những nhân vật đó có các thành viên của chính phủ bị lật đổ – Phó Tổng thống Amrullah Saleh, người đã khẳng định trên Twitter rằng ông là tổng thống hợp pháp của đất nước, và Bộ trưởng Quốc phòng, Tướng Bismillah Mohammadi – cũng như ông Ahmad Massoud, con trai của lãnh đạo Liên minh Phương Bắc bị mưu sát Ahmad Shah Massoud. Không rõ liệu họ có ý định thách thức Taliban, những kẻ đã chiếm hầu hết đất nước chỉ trong vài ngày vào tuần trước hay không.
Cựu tổng thống Afghanistan, ông Ashraf Ghani, đã đào thoát khỏi đất nước hôm Chủ nhật (15/08) khi những kẻ khủng bố Taliban tiến vào dinh tổng thống ở Kabul.
Ông nói trong một tuyên bố, “Taliban đã chiếm đất nước bằng gươm và súng và giờ đây họ có trách nhiệm bảo vệ danh dự, sự giàu có và lòng tự trọng của người dân.”
Tòa Bạch Ốc cho biết không có quan chức nào liên lạc được với ông Ghani. Chính phủ và quân đội Hoa Kỳ đang tập trung vào việc nhanh chóng di tản người Mỹ và người Afghanistan, với thời hạn rút quân ngày 31/08 đang dần cận kề.
Giới chức Hoa Kỳ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đổ lỗi việc Taliban nhanh chóng giành quyền kiểm soát lên các lực lượng Afghanistan, khi cho rằng quân đội của quốc gia này thiếu ý chí chiến đấu vì đất nước của họ.
Theo những hình ảnh từ phía Taliban, một cựu tổng thống Afghanistan khác là ông Hamid Karzai đã gặp gỡ các nhà đàm phán của Taliban tại thủ đô Kabul hôm thứ Tư (18/08).
Tại thủ đô của Afghanistan, công dân của các quốc gia từ khắp nơi trên thế giới đã cố gắng tiến vào phi trường do Hoa Kỳ kiểm soát để đào thoát khỏi đất nước này trước khi Hoa Kỳ rút quân hoàn toàn trong một vài tuần tới.
Các binh lính Hoa Kỳ đứng gác dọc theo một vành đai tại phi trường quốc tế ở Kabul, Afghanistan, hôm 16/08/2021. (Ảnh: Shekib Rahmani/AP Photo) Công dân Afghanistan vượt biên sang Pakistan tại cửa khẩu Pakistan-Afghanistan ở Chaman hôm 18/08/2021. (Ảnh: AFP/Getty Images) Phiến quân khủng bố Taliban tại trạm kiểm soát ở Kabul, Afghanistan, hôm 18/08/2021. (Ảnh: Rahmat Gul/AP Photo)
Taliban đã thiết lập các trạm kiểm soát xung quanh phi trường, và được tin là đã sử dụng vũ lực, bao gồm cả việc dùng roi đánh người dân, bất chấp Hoa Kỳ đe dọa sẽ đáp trả bằng “sức mạnh áp đảo” nếu nhóm khủng bố can thiệp vào việc di tản.
Hàng trăm người đã có mặt bên ngoài phi trường vào sáng sớm ngày thứ Tư (18/08), trong khi Taliban gần như không cho phép bất cứ ai vào bên trong, trừ phi các phiến quân kiểm tra giấy tờ xong.
Nhiều người bên ngoài [phi trường] dường như không có hộ chiếu, và mỗi lần cánh cổng mở ra dù chỉ một inch, hàng chục người đã cố gắng chen vào. Thỉnh thoảng, Taliban lại bắn cảnh cáo để giải tán họ.
Các chuyến bay đến Hoa Kỳ, Pháp, và một loạt các quốc gia khác đã được khởi hành từ Phi trường Quốc tế Hamid Karzai, nơi đang được một lực lượng gồm các binh sĩ Hoa Kỳ và binh lính Afghanistan bảo vệ.
Chuyến bay đầu tiên của Úc đã khởi hành vào đầu ngày thứ Tư (18/08), mang theo 26 người trên phi cơ bao gồm các công dân Úc và người Afghanistan có thị thực.
Các quan chức Úc cho biết chuyến bay này vẫn còn ghế trống, tương tự như nhiều chuyến bay [khác] rời khỏi Kabul.
“Các chuyến bay di tản sớm nhất trong bất kỳ cuộc di tản nào đều có xu hướng còn ghế trống vì quá trình thực hiện bất cứ cuộc di tản nào đều có một vấn đề về thông lượng. Vì vậy, chúng tôi tin rằng điều đó đang được giải quyết với mỗi chuyến bay kế tiếp, và chúng tôi sẽ đưa 300 hành khách lên các phi cơ chở hàng quân sự thông thường của quý vị để rời khỏi nước này, lần lượt từng chuyến – đầy tải cất cánh và hạ cánh,” cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan nói với các phóng viên ở Hoa Thịnh Đốn.
Hoa Kỳ hy vọng sẽ di tản tới 9,000 người mỗi ngày, trong khi Anh Quốc đặt mục tiêu là 1,000 người mỗi ngày. Đây là hai trong số những quốc gia sẵn sàng tiếp nhận người Afghanistan theo diện thị thực đặc biệt, chủ yếu là những người Afghanistan đã giúp đỡ các lực lượng đồng minh trong 20 năm qua, cùng với thân nhân của họ.
Cơn sốt di tản bao trùm lên công dân từ các quốc gia khác nhau và những người Afghanistan nào không muốn mắc kẹt ở quê hương của họ [sau] khi người ngoại quốc rút hết. Họ lo sợ về những gì Taliban có thể làm bởi nhóm này có kế hoạch áp đặt luật Sharia – những luật lệ hà khắc dựa trên một cách diễn giải về đạo Hồi.
Bà Lida Ahmadi, một người nộp đơn xin thị thực nhập cư đặc biệt và cuối cùng đã vào được phi trường này, nói với The Wall Street Journal rằng, “Tình hình rất tồi tệ ở cổng vào. Đêm qua tôi đã ngủ bên vệ đường. Bây giờ, sau hai ngày hai đêm ở cổng, cuối cùng chúng tôi cũng có cơ hội được vào bên trong. Giờ thì tôi đang rất vui.”
Một quan chức NATO nói với Reuters rằng 17 người đã bị thương trong một vụ giẫm đạp tại một cổng vào phi trường này khi mọi người cố gắng vào bên trong.
Khoảng một chục người đã bị thương hoặc thiệt mạng tại phi trường hôm thứ Hai (16/08), trong đó có hai người có vũ trang bị các binh sĩ Hoa Kỳ nổ súng gây thương vong.
Ông Zachary Stieber phụ trách mảng tin tức Hoa Kỳ, bao gồm cả tin tức chính trị và các vụ kiện ở Hoa Kỳ. Ông bắt đầu làm việc cho The Epoch Times với vai trò là một phóng viên đưa tin về thành phố New York.
Bản tin có sự đóng góp của The Associated Press
