Christopher R Hughes: Căn cứ pháp lý bảo vệ Đài Loan

Taiwan’s President Tsai Ing-wen (Makoto Lin/Taiwan Presidential Office/Flickr)

“Nếu hiểu một cách hạn chế về luật pháp quốc tế có thể thấy rằng Trung Quốc đang tấn công Đài Loan, một cuộc khủng hoảng kiểu liên minh các quốc gia sẽ diễn ra sau đó” là nhận định của tác giả Christopher R Hughes trong nghiên cứu về vấn đề pháp lý để bảo vệ Đài Loan. 

Tác giả nhận định khi coi Đài Loan là một quốc gia de facto ổn định và được hưởng các quyền tự vệ như một quốc gia thực sự bao gồm quyền tự vệ tập thể của các đồng minh đã chuyển hướng chú ý khỏi sự mơ hồ về mối quan hệ giữa sự công nhận ngoại giao và vị thế của quốc gia, điều vốn dĩ đã được tranh cãi trong nhiều thế kỷ.

Việc công nhận một quốc gia không nên được ngầm hiểu là việc thừa nhận sự tồn tại của quốc gia đó, mà chỉ là sự mở rộng các đặc quyền chính trị nhất định. Hiện tại, điều này cho phép các quốc gia duy trì mối quan hệ thực chất với Đài Loan bằng cách “thừa nhận” thay vì “công nhận” yêu sách của Trung Quốc đối với vùng lãnh thổ này, điều này phù hợp với nguyên tắc không thể hiện lập trường trong các tranh chấp về chủ quyền và thúc đẩy các bên  giải quyết  tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình. 

Cũng theo tác giả, trong một chừng mực nào đó, Đài Loan là một quốc gia dân chủ, vận hành tốt, ổn định và chưa bao giờ chịu sự quản lý của CHND Trung Hoa. Người dân Đài Loan đã bầu ra một Đảng cầm quyền với đường lối hoạt động rõ ràng, Đài Loan cũng không cần phải tuyên bố độc lập khi trên thực tế quốc gia này đã có chủ quyền. Nếu Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh việc cưỡng bức về quân sự, ngoại giao và kinh tế đối với Đài Loan, thì nước này sẽ vi phạm nghĩa vụ  về giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình. Một số ý kiến cho rằng, Trung Quốc sẽ vận động sự ủng hộ của các quốc gia khác và sử dụng quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc của mình để ngăn chặn bất kỳ hành động nào liên quan đến Đài Loan. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến Trung Quốc tự chuốc lấy thất bại vì các quốc gia khác có thể đáp trả bằng cách thực hiện quyền công nhận Đài Loan của quốc gia mình, đây cũng là một lập luận thu hút được sự chú ý của Hoa Kỳ.

Do đó, nếu như các quốc gia vận dụng cách giải thích hạn hẹp về luật quốc tế để khuyến khích Trung Quốc tấn công Đài Loan có thể sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng giữa các quốc gia. Cách tốt nhất để duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ là tiếp tục sử dụng luật pháp để ngăn chặn hành vi xâm lược và tạo điều kiện cho một thỏa thuận có thể đáp ứng nguyện vọng của người dân Đài Loan. 

Bài báo gốc ở đây: The Interpreter ngày 29/10/2021: The legal case for defending Taiwan