Chạy đua vũ trang ở châu Á có thể vượt khỏi tầm kiểm soát

Ảnh minh họa : Xe quân sự chở tên lửa đạn đạo DF-17 trong cuộc duyệt binh kỷ niệm 70 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại Bắc Kinh, Trung Cộng, ngày 01/10/2019. © Mark Schiefelbein / AP

Phan Minh
Trong bối cảnh Trung Cộng và Bắc Triều Tiên không ngừng phát triển quân sự, các nước láng giềng dường như cũng có ý định làm tương tự, khiến cho Hoa Kỳ cảm thấy lo ngại. Đó là nội dung bài phân tích được đăng hôm 15/01/2023 trên trang mạng đài truyền hình Mỹ CNN. RFI xin trích dịch.
Đây là một cuộc chạy đua vũ trang lớn nhất mà châu Á từng chứng kiến, với việc 3 cường quốc hạt nhân và một cường quốc đang phát triển mạnh, 3 nền kinh tế lớn nhất thế giới và các liên minh đã có từ hàng chục năm, tất cả đều tranh giành lợi thế ở một số vùng biển và đất liền có nhiều tranh chấp nhất trên thế giới.

Một bên là Hoa Kỳ và các đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc. Bên kia bao gồm Trung Cộng và đối tác Nga. Và cuối cùng là Bắc Triều Tiên.

Với việc mỗi nước đều muốn đi trước những nước khác một bước, tất cả đều bị cuốn vào một vòng luẩn quẩn đang vượt khỏi tầm kiểm soát. Suy cho cùng, khái niệm răn đe của một nước đồng nghĩa với khái niệm gây hấn với nước khác.

Ankit Panda, chuyên gia chính sách hạt nhân tại quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, nói với CNN : “Chúng ta sẽ chứng kiến những hành động này tiếp diễn ở Đông Á.”. Chuyến thăm của lãnh đạo Nhật Bản tới Washington mấy tuần trước càng làm nổi bật vấn đề. Hôm 13/01/2023, trong cuộc gặp với tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã bày tỏ quan ngại về các hoạt động quân sự của Trung Cộng ở Biển Hoa Đông và vụ phóng tên lửa đạn đạo qua Đài Loan rơi xuống vùng biển gần Nhật Bản vào tháng 08/2022.

Ông Kishida cảnh báo Bắc Kinh không nên tìm cách “thay đổi trật tự quốc tế” và nói rằng việc Nhật Bản, Mỹ và châu Âu đoàn kết chống lại Trung Quốc là “hoàn toàn cấp thiết”. Tuyên bố của ông được đưa ra chỉ vài ngày sau khi các bộ trưởng Hoa Kỳ và Nhật Bản bày tỏ quan ngại về “việc Trung Cộng liên tục phát triển một cách nhanh chóng kho vũ khí hạt nhân của mình”.

Tuy nhiên, theo Bắc Triều Tiên và Trung Cộng, chính Nhật Bản mới là nước gây hấn, vì Tokyo gần đây cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng, đồng thời mua vũ khí có khả năng tấn công vào các mục tiêu trong lãnh thổ Trung Cộng và Bắc Triều Tiên. Đối với Mỹ và Nhật Bản, những hành động này nhằm mục đích răn đe, còn đối với Bắc Kinh thì đây là những hành động gây hấn.
Bắc Triều Tiên leo thang hạt nhân
Cách Đài Loan hàng ngàn dặm về phía bắc, đàm phán về hợp tác trên bán đảo Triều Tiên là một tia sáng yếu ớt và mờ dần. Nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đang kêu gọi “tăng theo cấp số nhân” kho vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng bắt đầu từ năm 2023. Bắc Triều Tiên cũng đang xây dựng một hạm đội gồm các bệ phóng hỏa tiễn di động “cực lớn” có thể tấn công bất kỳ địa điểm nào ở Hàn Quốc bằng đầu đạn hạt nhân.

Trong một báo cáo được công bố hôm 12/01, viện Phân tích Quốc phòng Hàn Quốc (KIDA) cho biết kế hoạch của lãnh đạo họ Kim có thể sẽ là sản xuất 300 vũ khí hạt nhân trong những năm tới. Đó là một bước tiến lớn so với năm 2022, khi viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) ước tính rằng ông Kim Jong Un đang có 20 vũ khí hạt nhân đã lắp ráp và đủ vật liệu phân hạch để sản xuất 55 vũ khí.

Con số 300 đầu đạn hạt nhân sẽ giúp Bắc Triều Tiên vượt qua các quốc gia hạt nhân lâu đời như Pháp và Vương Quốc Anh và chỉ còn đứng sau Nga, Mỹ và Trung Cộng trên bảng xếp hạng kho dự trữ hạt nhân của SIPRI.

Một viễn cảnh như vậy khiến tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol thêm quyết tâm xây dựng quân đội. Ông Yoon Suk Yeol nói : “Việc xây dựng vững chắc năng lực (quân sự) cho phép chúng ta đánh trả gấp 100 lần hoặc 1.000 lần nếu chúng ta bị tấn công là phương pháp tốt nhất để ngăn chặn các cuộc tấn công.” Ông thậm chí còn nêu ra viễn cảnh Hàn Quốc xây dựng kho vũ khí hạt nhân của riêng mình, gợi ý rằng Seoul có thể “triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật”.

Ý nghĩ về việc bán đảo Triều Tiên có nhiều vũ khí hạt nhân hơn nữa là điều mà các nhà lãnh đạo Mỹ hết sức lo ngại, ngay cả khi những vũ khí đó thuộc về một đồng minh. Phát triển vũ khí hạt nhân cũng đồng nghĩa với việc Hàn Quốc đánh mất một số “nền tảng đạo đức” mà nước này đã đạt được khi tuân thủ tuyên bố chung vào năm 1992 về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên mà Bình Nhưỡng đã nhiều lần vi phạm. Vì vậy, để bảo đảm an toàn cho đồng minh của mình, Hoa Kỳ đã khẳng định rằng sự hậu thuẫn của Washington đối với Seoul “chắc như đinh đóng cột” và tất cả các thiết bị quân sự của Hoa Kỳ đều sẵn sàng để bảo vệ Hàn Quốc.

Đô đốc Mike Gilday, tư lệnh hải quân Mỹ, hôm 12/01 đã phát biểu trong một diễn đàn trực tuyến của viện Nghiên cứu Triều Tiên-Mỹ (ICAS) rằng Washington sẽ không ngần ngại thực hiện cam kết răn đe mở rộng của mình đối với (Hàn Quốc) bằng cách sử dụng toàn bộ khả năng phòng thủ của Mỹ và khả năng đó mở rộng sang phòng thủ hạt nhân, quy ước và sử dụng cả tên lửa. Ông Gilday nêu một ví dụ về sự hỗ trợ của Washington với Seoul là chuyến thăm của một tàu sân bay Mỹ tới cảng Busan của Hàn Quốc vào năm ngoái.