Căng thẳng biển Đỏ gây xáo trộn thương mại toàn cầu
HĐBA LHQ kêu gọi lực lượng Houthi ở Yemen dừng tấn công các tàu thương mại, trong khi Mỹ dọa sẽ nhắm vào Houthi nếu tình trạng này tái diễn.
Tại cuộc họp khẩn hôm 3.1, HĐBA LHQ kêu gọi lực lượng Houthi ở Yemen ngừng tấn công các tàu thương mại ở biển Đỏ và vịnh Aden vì hành động đó là phi pháp, đe dọa ổn định khu vực, tự do hàng hải và nguồn cung lương thực toàn cầu, theo Reuters. Ngoài ra, HĐBA yêu cầu Houthi thả Galaxy Leader, tàu hàng do Nhật Bản điều hành có liên kết với một công ty của Israel, cùng thủy thủ đoàn bị bắt giữ hôm 19.11.2023. Cũng trong ngày 3.1, Houthi cho hay đã tấn công một tàu hàng mang cờ Malta, trong số hơn 20 cuộc tấn công kể từ khi chiến sự Hamas - Israel bùng nổ hôm 7.10.2023. Theo AFP, tàu hàng nói trên không bị trúng hỏa lực của Houthi.
Tàu hàng Galaxy Leader bị Houthi bắt giữ từ ngày 19.11.2023 đến nay
Mỹ ra tối hậu thư
Bên cạnh lời kêu gọi của HĐBA, nhóm 12 nước do Mỹ dẫn đầu ra tuyên bố chung cảnh báo lực lượng Houthi sẽ phải chịu hậu quả nếu không dừng ngay hành động tấn công tàu hàng. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh rằng đây là lời cảnh báo sau cùng và sẽ cân nhắc khả năng tấn công quân sự nếu tình trạng trên tái diễn. Ngoài Mỹ còn có Anh, Bahrain, Canada, Đan Mạch, Đức, Hà Lan, New Zealand, Nhật Bản, Úc và Ý cùng cảnh báo Houthi.
Lực lượng Houthi đã tấn công các tàu được cho có liên quan Israel, trong động thái mà họ nói là để ủng hộ người Palestine ở Dải Gaza. Theo Tổ chức Hàng hải quốc tế, 18 hãng đã điều các tàu đi vòng qua châu Phi thay vì qua kênh đào Suez, để tránh nguy cơ bị tấn công ở biển Đỏ, dù mất thêm 10 ngày. Sau cuộc tấn công mới nhất của Houthi, Hãng CMA CGM (Pháp) thông báo tăng gấp đôi giá vận tải container 40 feet từ châu Á sang Địa Trung Hải, lên mức 6.000 USD/container. Hãng vận tải Maersk (Đan Mạch) hôm 2.1 gia hạn việc dừng vận tải qua biển Đỏ và vịnh Aden cho đến khi có thông báo mới.
Lo ngại lan rộng
Trong lúc xung đột Hamas - Israel có nguy cơ lan rộng khỏi Dải Gaza, những diễn biến mới nhất tại Iran và Li Băng khiến nhiều bên thêm lo ngại. Iran quy trách nhiệm cho Israel và Mỹ về vụ nổ kép khiến ít nhất 84 người thiệt mạng ở miền nam nước này hôm 3.1, gần lễ tưởng niệm tướng Qassem Soleimani - người đã chết trong cuộc không kích của Mỹ tại Iraq cách đây 4 năm.
Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đổ lỗi cho "những kẻ thù xấu xa" và thề sẽ "phản ứng quyết liệt". Tổng thống Iran Ebrahim Raisi lên án tội ác "ghê tởm", đồng thời hủy chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ trong ngày 4.1 khi Iran tổ chức quốc tang.
Khuya qua, tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tuyên bố nhận trách nhiệm. Mỹ đã bác bỏ những thông tin cho rằng nước này hoặc Israel có liên quan, còn Israel từ chối bình luận.
Trong diễn biến khác, lực lượng Hezbollah ở Li Băng và quân đội Israel có những phát biểu cho thấy 2 bên muốn tránh nguy cơ làm chiến sự ở Dải Gaza lan rộng, sau vụ máy bay không người lái tấn công ở Beirut (Li Băng) khiến phó thủ lĩnh Hamas Saleh al-Arouri thiệt mạng. Hezbollah tuyên bố lực lượng này sẽ không im lặng sau cái chết của ông al-Arouri, nhưng không nêu chi tiết. Israel không xác nhận cũng không phủ nhận việc ám sát ông al-Arouri, nhưng tuyên bố sẽ tiêu diệt Hamas ở Dải Gaza.
