Mỹ muốn giúp Việt Nam thành cường quốc về chip nhưng gặp vấn đề thiếu kỹ sư
Một cơ sở sản xuất chip ở Mỹ. [Ảnh minh họa]
Tình trạng thiếu kỹ sư kéo dài ở Việt Nam đang nổi lên như một thách thức lớn đối với sự phát triển của ngành bán dẫn và kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy quốc gia Đông Nam Á này trở thành trung tâm về chip để phòng ngừa rủi ro nguồn cung liên quan đến Trung Cộng.
Chất bán dẫn dự kiến sẽ là tâm điểm khi Tổng thống Mỹ Joe Biden thăm Hà Nội từ ngày 10/9 với mục tiêu chính là nâng tầm quan hệ giữa hai nước. Các quan chức chính quyền Mỹ cho biết rằng ông sẽ đề nghị hỗ trợ Việt Nam để thúc đẩy sản xuất chip.
Việc tìm nguồn cung từ các đồng minh và đối tác trong ngành công nghiệp bán dẫn chiến lược là một trong những động lực chính của Washington để thuyết phục các nhà lãnh đạo cộng sản Việt Nam đồng ý chính thức nâng cấp quan hệ. Hà Nội ban đầu tỏ ra miễn cưỡng trước động thái này vì lo ngại phản ứng bất lợi từ Trung Cộng.
Việc thúc đẩy quan hệ chính thức có thể mang lại hàng tỷ USD đầu tư tư nhân mới và một số ngân quỹ công cho ngành bán dẫn của Việt Nam. Tuy nhiên, các quan chức, nhà phân tích và nhà đầu tư trong ngành cho rằng việc chỉ có nhóm nhỏ các chuyên gia được đào tạo sẽ là trở ngại quan trọng cho sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp chip.
Ông Vũ Tú Thành, người đứng đầu văn phòng tại Việt Nam của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN, nói: “Số lượng kỹ sư phần cứng hiện có ít hơn nhiều so với mức cần thiết để có thể thực hiện được các khoản đầu tư hàng tỷ đô la”, số lượng hiện nay chỉ bằng khoảng 1/10 nhu cầu dự kiến trong 10 năm tới.
Đất nước 100 triệu dân chỉ có 5.000 đến 6.000 kỹ sư phần cứng được đào tạo cho lĩnh vực chip, so với nhu cầu dự kiến là 20.000 trong 5 năm và 50.000 trong một thập kỷ tới, ông Thành cho biết, trích dẫn ước tính từ các công ty và kỹ sư.
Ông Hùng Nguyễn, quản lý chương trình cấp cao về chuỗi cung ứng tại Đại học RMIT Việt Nam, cho hay còn có một nguy cơ nữa, đó là thiếu nguồn cung kỹ sư phần mềm chip đã qua đào tạo.
Các bộ phụ trách lao động, giáo dục, thông tin, công nghệ và ngoại giao của Việt Nam không trả lời cho yêu cầu bình luận.
Theo số liệu của chính phủ Việt Nam, ngành công nghiệp bán dẫn của quốc gia Đông Nam Á này có kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ trị giá hơn nửa tỷ USD mỗi năm, hiện đang tập trung vào khâu sản xuất phụ trợ của chuỗi cung ứng - đó là lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm chip - nhưng đang dần mở rộng sang các lĩnh vực như thiết kế.
Tòa Bạch Ốc chưa nêu rõ phân khúc nào của ngành chip tại Việt Nam sẽ được ưu tiên, nhưng các giám đốc điều hành ngành công nghiệp chip của Mỹ đã chỉ ra rằng khâu sản xuất phụ trợ là lĩnh vực tăng trưởng chủ chốt.
Ông Hùng thuộc Đại học RMIT Việt Nam cho rằng Mỹ cũng có thể quan tâm đến việc thúc đẩy để Việt Nam tăng nguồn cung nguyên liệu thô cho chip, đặc biệt là đất hiếm mà nước này ước tính có trữ lượng lớn thứ hai thế giới sau Trung Cộng.
Tuy nhiên, tham vọng bán dẫn có thể chỉ là giấc mơ viển vông nếu tình trạng thiếu lao động có tay nghề không được giải quyết thỏa đáng, khiến Việt Nam dễ bị tổn thương hơn trước các đối thủ cạnh tranh trong khu vực như Malaysia và Ấn Độ.
