Quan hệ với Mỹ được nâng cấp có giúp cải thiện nhân quyền tại Việt Nam?

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken gặp Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính hồi tháng 4/2023.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, vào sáng 9/8 (giờ Hà Nội), cho biết ông sẽ sớm đến thăm Việt Nam để “thay đổi mối quan hệ với nước này”, theo CNN.

Ông Biden phát biểu như vậy tại một buổi gây quỹ cho Đảng Dân Chủ ở tiểu bang New Mexico.

Khi được hãng tin Reuters hỏi về thông báo của ông Biden, một phát ngôn viên của Nhà Trắng cho biết "không có gì để chia sẻ thêm vào thời điểm này.

Hy vọng cải thiện nhân quyền mờ nhạt

Một số nhà hoạt động nhân quyền nhận định với RFA rằng khả năng hai nước nâng cấp lên mối quan hệ lên tầm Đối tác chiến lược trong chuyến thăm sắp tới của ông Biden gần như là chắc chắn. Và khi đó, các nhà hoạt động nhân quyền sẽ có cơ hội hơn để vận động cho nhân quyền Việt Nam.

Luật sư Nguyễn Văn Đài, từ Đức đánh giá rằng trước đây, Mỹ muốn nâng cấp mối quan hệ lên Đối tác chiến lược nhưng Việt Nam còn chần chừ. Tuy nhiên, giờ đây, khi nền kinh tế Việt Nam đang tụt dốc với các chỉ số về xuất nhập khẩu, công ăn việc làm… đều rất ảm đạm thì Việt Nam lại muốn xích lại gần hơn với Mỹ để có thể hưởng được lợi ích về kinh tế.

Do đó, theo ông Đài, hai bên nâng cấp mối quan hệ sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các nhà hoạt động nhân quyền thúc đẩy dân chủ, nhân quyền cho Việt Nam:

“Các cá nhân, tổ chức ở Hoa Kỳ có cơ hội để làm cho phía bộ Ngoại giao và chính phủ Hoa Kỳ đưa ra những điều kiện và yêu sách Việt Nam phải cải thiện tình trạng nhân quyền.”

Tiến sỹ Nguyễn Bá Tùng, trưởng ban điều hành Mạng lưới nhân quyền Việt Nam, từ bang California, nhận định rằng kỳ vọng vào sự tiến bộ nhân quyền ở Việt Nam là rất mờ nhạt:

“Khả năng về cải thiện nhân quyền sau chuyến thăm của Biden là rất mờ nhạt. Nói như vậy nhưng chúng tôi cũng không loại đi một số khả năng tích cực, chẳng hạn như là việc có thể Việt Nam sẽ thả một số tù nhân chính trị như họ đã làm.

Nhưng điều đó không phải là cải thiện nhân quyền. Đó chỉ là buôn người. Theo tôi nghĩ là họ lấy sinh mạng của các tù nhân chính trị để đổi lấy quyền lợi trong vấn đề bang giao.”

Trên trang web của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, nước này khẳng định luôn coi trong các giá trị nhân quyền trong các mối quan hệ ngoại giao; đồng thời sử dụng nhiều biện pháp khác nhau để thúc đẩy tự do, bao gồm ngoại giao song phương, can thiệp đa phương, hỗ trợ nước ngoài, báo cáo và tiếp cận công chúng, hoặc các biện pháp trừng phạt kinh tế.