Mỹ – Trung Căng Thẳng Chồng Căng Thẳng Trước Thềm Đàm Phán Tại Thụy Sĩ
GENEVA – Dự kiến vào ngày mai, 10 Tháng Năm, Mỹ và Trung Cộng sẽ bước vào vòng đàm phán thương mại mới tại Thụy Sĩ, giữa lúc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang bị kéo sâu vào vòng xoáy căng thẳng mới không chỉ về kinh tế mà cả tình báo và địa chính trị.
Dẫn đầu phái đoàn Trung Cộng là Phó Thủ tướng Hà Lập Phong, trong khi phía Mỹ do Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đại diện. Tuy nhiên, triển vọng của cuộc gặp lần này không mấy lạc quan khi cả hai bên đều phát đi những tín hiệu cứng rắn và thiếu thiện chí nhượng bộ.
Phát biểu ngày 8 Tháng Năm, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định chính Trung Cộng là bên đề nghị đàm phán – một tuyên bố ngay lập tức trái ngược với thông tin từ Bắc Kinh, nơi giới chức khẳng định phía Mỹ mới là bên chủ động liên hệ trước. Căng thẳng về mặt ngôn từ này phản ánh rõ tình trạng mất lòng tin giữa hai siêu cường.
Ông Trump cũng tuyên bố dứt khoát sẽ không cắt giảm thuế – vốn là một trong những điều kiện Trung Cộng đưa ra để khôi phục đối thoại “trên cơ sở công bằng.” Trong khi đó, phía Bắc Kinh vẫn khăng khăng rằng chính Washington đơn phương áp thuế, nên phải là bên xuống thang trước.
“Chúng tôi không kỳ vọng sẽ đạt được một đột phá,” Bộ trưởng Bessent thừa nhận trong cuộc họp báo, dù nhấn mạnh cuộc gặp có thể giúp “giảm leo thang” và giữ cửa đối thoại mở. Giới quan sát nhận định khả năng đạt thỏa thuận lớn gần như bằng không, bởi cả hai đều không muốn thể hiện dấu hiệu nhượng bộ trong thời điểm bất đồng quá sâu sắc – từ công nghệ, thương mại đến cạnh tranh địa chính trị.
Trong khi đàm phán chưa bắt đầu, căng thẳng lại tiếp tục tăng nhiệt ở mặt trận tình báo. Trung Cộng vừa cáo buộc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) “xúi giục công khai” các quan chức nước này đào tẩu. Bắc Kinh cho biết sẽ thực hiện “tất cả các biện pháp cần thiết” để đối phó với cái mà họ gọi là “hành vi xâm nhập và phá hoại” của thế lực bên ngoài.
Cáo buộc này xuất phát từ đoạn video mang tên “Cho cuộc sống tốt hơn” được CIA tung ra trên nền tảng mạng xã hội, trong đó hướng dẫn cụ thể bằng tiếng Hoa cách các quan chức Trung Cộng liên hệ và cung cấp thông tin cho tình báo Mỹ. Đây là động thái được giới phân tích xem là chưa từng có tiền lệ về mức độ công khai và táo bạo.
Giáo sư Stephen Robert Nagy từ Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế (Nhật Bản) cho rằng nội bộ bộ máy nhà nước Trung Cộng đang trải qua nhiều áp lực – từ chiến dịch chống tham nhũng, hậu quả phong tỏa COVID-19 kéo dài, đến suy thoái kinh tế và thương chiến – điều mà tình báo Mỹ có thể đang tìm cách khai thác.
Trong bối cảnh như vậy, cuộc gặp tại Thụy Sĩ có thể chỉ là màn thăm dò dư luận và đo lường phản ứng, hơn là nỗ lực thực tâm để hạ nhiệt căng thẳng. Khi các bên bước vào bàn đàm phán với vũ khí đã lên nòng và tư thế đối đầu, không ai dám chắc tương lai quan hệ Mỹ – Trung sẽ đi về đâu.
