Chúng ta thấy gì trong cuộc tranh luận 10 tháng 9?
Thái Hóa Lộc
Lần đầu tiên cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris đã đối đầu trên sấn khấu trong cuộc tranh luận ở thành phố Philadelphia, tiểu bang Pennsylvania vào tối ngày 10 tháng 9 năm 2024. Họ đã bắt tay nhau, tuy nhiên không vì thế mà tỏ ra hòa nhã… Nhưng dư âm của cuộc tranh luận từ các nguồn dư luận khác nhau vẫn còn tiếp tục tranh cãi mãi đến ngày hôm nay, chưa có một kết luận chính xác và trung thực. Ứng cử viên Cộng hòa ông Donald Trump hay ứng cử viên Dân chủ bà Kamala Harris chiến thắng trong cuộc tranh luận đầu tiên và cuối cùng cho cuộc tranh cử tổng thống ngày 5 tháng 11 năm 2024?
Hơn 67.1 triệu người đã theo dõi bà Harris và ông Trump tranh luận với nhau tại thành phố Philadelphia, tiểu bang bang Pennsylvania vào ngày 10 tháng 9. Kết quả trung bình các cuộc thăm dò toàn quốc mới nhất cho hai ứng cử viên được hiển thị bên dưới, được làm tròn đến số nguyên gần nhất. Trong biểu đồ theo dõi các cuộc thăm dò bên dưới, các đường xu hướng cho thấy trung bình các cuộc thăm dò đó đã thay đổi như thế nào kể từ khi bà Harris tham gia cuộc đua và các dấu chấm cho thấy sự phân bổ của kết quả các cuộc thăm dò đơn lẻ không hẳn là cách chính xác để dự đoán kết quả của cuộc bầu cử. Đó là vì Mỹ sử dụng phương pháp đại cử tri đoàn, trong đó mỗi tiểu bang được trao một số phiếu bầu với tỉ lệ gần tương ứng với quy mô dân số của tiểu bang đó.Tổng cộng có 538 phiếu đại cử tri đoàn và mỗi ứng cử viên cần đạt được 270 phiếu để giành chiến thắng. Nước Mỹ có 50 tiểu bang nhưng phần lớn trong đó hầu như luôn bỏ phiếu cho một đảng (tức là những tiểu bang có truyền thống ủng hộ một đảng). Trên thực tế, chỉ có một vài nơi chia đều cơ hội chiến thắng cho cả hai ứng viên. Hiện tại, các cuộc thăm dò cho thấy bà Kamala Harris và ông Donald Trump chỉ cách nhau vài phần trăm điểm trên toàn quốc và tại các bang chiến trường. Khi cuộc đua diễn ra sát nút như vậy, rất khó để dự đoán người chiến thắng.
Trong phần lớn cuộc tranh luận, bà Harris chọc tức đối thủ Đảng Cộng hòa, buộc ông phải biện minh cho những hành vi và bình luận trong quá khứ của ông.
Ông Trump có vẻ trầm tĩnh hơn các lần tranh luận trước đây với bà Hillary Clinton, ông Biden trong thái độ vui vẻ đáp trả, đôi khi lên giọng và lúc lắc đầu tuy nhiên không nhìn vào bà Kamala Harris. Nếu kết quả thắng thua dựa trên việc ứng cử viên nào tận dụng tốt nhất những vấn đề là điểm mạnh của họ với cử tri, và bảo vệ hoặc lảng tránh các lĩnh vực mà họ yếu kém, thì cuộc tranh luận hôm ấy. Bà Harris liên tục dồn ông Trump vào thế thủ bằng những lời chỉ trích và châm biếm mà cựu tổng thống có thể bỏ qua nhưng dường như cảm thấy bị thúc ép phải đối phó với sự vô tình tiếp tay của người dẫn chương trình của đài ABC, David Muir và Linsey Davis, dành cho bà Harris và ông Trump cho rằng trong cuộc tranh luận này 1 đối 3. Và những nhà bình luận cánh hữu cho rằng ông Trump đã bị hai điều hợp viên khảo hạch như một thầy giáo đối với học trò.
Một câu hỏi đơn giản từ David Muir và Linsey Davis đã hỏi bà Harris ngay từ đầu rằng liệu người dân có khá hơn dưới thời chính quyền Biden-Harris so với thời Trump hay không, và thay vì nêu ra những lĩnh vực tiến bộ, bà bắt đầu mô tả "nền kinh tế cơ hội" của mình. Điều này biểu thị "kế hoạch" của bà, mà bà thường xuyên quảng cáo và dường như dựa trên việc cho mọi người tiền để mua nhà, cho mọi người tiền để khởi nghiệp kinh doanh và cho mọi người tiền để giúp họ nuôi con. Nhưng họ không hỏi: “Tiền đâu?”. Người nộp thuế sẽ trả tiền cho tất cả những "hứa hẹn" này như thế nào vẫn chưa được nói đến. Tất nhiên, điều này rất giống Tổng thống Biden - hứa hẹn tiền cho các nhóm cử tri quan trọng như những người trẻ tuổi đã rời xa đảng Dân chủ và các chủ doanh nghiệp nhỏ, những người trước đây luôn đứng ủng hộ sau lưng Trump.
Ngược lại, Trump đã không thể trình bày trường hợp của mình. Trong khi Harris có vẻ đã chuẩn bị và tập dượt kỹ lưỡng, với những cử chỉ nóng nảy và phong thái được nghiên cứu, thì ông Trump rõ ràng đã không chuẩn bị đầy đủ. Điều này khiến những người ủng hộ ông thất vọng, bởi vì ông thực sự có đủ bằng chứng về thành quả của mình. Ông thực sự đã xây dựng một nền kinh tế vững mạnh, nhưng đã bị COVID tàn phá . Ông thực sự đã mang lại hòa bình cho thế giới và đàm phán để tạo được các liên minh mới quan trọng giữa các quốc gia Trung Đông. Ông thực sự đã làm nhụt khả năng tiến hành các cuộc chiến tranh ủy nhiệm của Iran thông qua các lệnh trừng phạt và hạn chế sự thống trị năng lượng của Nga bằng cách hủy bỏ đường ống Nordstream 2. Và, ông đã cảnh báo thế giới về ý định không trung thực và hành vi vô quy tắc của Trung Cộng; không ai trong số những người tiền nhiệm của ông đã cố gắng kiềm chế Bắc Kinh.
Nhưng thay vì tranh luận mạnh mẽ về những thành công của mình, ông lại quanh co. Và ông quên mỉm cười. Thay vì thách thức Harris một cách kiên nhẫn và có hệ thống với những bằng chứng cho thấy chính quyền của ông đã giúp ích cho tầng lớp trung lưu nhiều hơn bà, ông Trump lại trở về vấn để cũ, một lần nữa tuyên bố rằng ông thực sự đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020 và câu chuyện người nhập cư bất hợp pháp ăn thịt thú cưng, nguồn tin từ bà Laura Loomer như một người “nội gián” của Đảng Cộng Hoà. Đó là một sai lầm, và là cơ hội cho báo chí phe đối lập chỉ trích. Ngược lại điều nên đặt ra sự thiệt hại do dòng người di cư đổ vào các thành phố của chúng ta gây ra, không nói đến số lượng lớn người bị giết bởi fentanyl vì biên giới mở của chúng ta hoặc 320.000 trẻ em mà Tòa Bạch Ốc đã mất dấu. Đó là quả chín dễ hái, và là một cơ hội mà ông Trump đã bị bỏ lỡ…
Một xu hướng đáng tiếc dễ nhận thấy là, trong những cuộc tranh luận Tổng thống gần đây, không còn tập trung vào việc chia sẻ chia sẻ tầm nhìn và các chính sách của từng ứng cử viên nữa. Thay vì đó, các cuộc tranh luận đã trở thành đấu trường cho những lời lẽ công kích cá nhân, hạ bệ, và xúc phạm lẫn nhau. Trái ngược với những cuộc tranh luận trước đây, như giữa Barack Obama và Mitt Romney vào năm 2012, khi các ứng cử viên tranh luận một cách lịch sự và chú trọng đến các chính sách đối nội, đối ngoại, màn trình diễn của ông Trump và bà Harris cho thấy cuộc tranh luận Tổng thống đã đánh mất trọng tâm vào những nội dung thực sự có ý nghĩa. Những cuộc đối thoại về các vấn đề quốc gia, vĩ mô nay đã bị thay thế bởi những màn khẩu chiến nhằm chia rẽ xã hội Mỹ hơn nữa, làm mất đi mục đích chính của một cuộc tranh luận đáng ra phải thể hiện những phẩm chất của nền dân chủ Mỹ. Có lẽ một bài học có thể rút ra được từ cuộc tranh luận Tổng thống này, là nước Mỹ đã trở nên quá chia rẽ, khiến bất kỳ lời công kích nào từ bà Harris nhắm vào ông Trump, hoặc ngược lại, khó có thể thay đổi quan điểm của cử tri. Những người ủng hộ mạnh mẽ cả hai phe dường như đã kiên định với lựa chọn của mình, và khó có điều gì trong cuộc tranh luận có thể làm thay đổi.
Thay vào đó, mục tiêu chính của các ứng cử viên là thuyết phục nhóm cử tri trung dung, chiếm từ 20% đến 30% dân số Mỹ. Đây là những người chưa hoàn toàn nghiêng về bên nào, và họ sẽ là yếu tố quyết định trong kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới.
Tuy nhiên, điều trớ trêu là cử tri sẽ khó có cơ hội đánh giá khách quan về năng lực của mỗi ứng viên, khi họ chỉ tập trung vào công kích lẫn nhau. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của các cuộc tranh luận Tổng thống Mỹ, liệu đây có còn là một nơi hiệu quả để thảo luận nghiêm túc về chính sách hay không?
