Iowa mở màn Bầu Cử Tổng Thống Mỹ năm 2024
Thái Hóa Lộc
Tiểu bang Iowa đã chính thức báo hiệu cuộc bầu cử Tổng Thống Hoa Kỳ chính thức bắt đầu qua cuộc tổ chức họp kín ngày 15 tháng 1 năm 2024 của Đảng Cộng Hoà theo truyền thống. Người dân Mỹ sẽ bước vào cuộc bầu cử quan trọng để xác định tổng thống mới của đất nước vào tháng 11 tới. Cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc bắt đầu tăng nhiệt với vòng bầu cử sơ bộ trong khi hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ chọn lựa ứng cử viên chính thức của mình vào cuộc đua.
Các cuộc họp kín có quy trình khác và phức tạp hơn bầu cử sơ bộ. Trong các cuộc bầu cử sơ bộ, cử tri có thể bỏ phiếu kín, trực tiếp hoặc qua thư trong suốt ngày bỏ phiếu. Trong khi đó, hình thức họp kín yêu cầu cử tri phải dự trực tiếp tại một địa điểm vào thời điểm đã định và công khai tuyên bố lựa chọn ứng viên của họ. Các cuộc họp kín được tổ chức tại trường học, trung tâm cộng đồng và nhà thờ trên toàn tiểu bang, trong đó người đại diện cho ứng viên sẽ phát biểu trước khi những người tham dự bỏ phiếu. Cử tri Cộng hòa ở Iowa đã bắt đầu họp kín vào lúc 7 giờ tối ngày 15 tháng 1 tại khoảng 1,600 địa điểm trên toàn tiểu bang. Cử tri Iowa từ 18 tuổi trở lên đã ghi danh là thành viên đảng Cộng hòa sẽ có đủ điều kiện tham gia các cuộc họp kín này. Kết quả bỏ phiếu tại mỗi địa điểm sẽ gửi đến Ủy ban đảng Cộng hòa tiểu bang Iowa và cuối cùng được công bố sau khi hoàn tất quá trình kiểm phiếu thông thường là trong vài giờ. Với hình thức họp kín, cử tri sẽ không được phép bỏ phiếu từ xa. Điều này cũng đã bị nhiều chỉ trích vì có thể loại trừ các cử tri không thể tham dự vì bận công việc hoặc bị khuyết tật.
Đảng Cộng hòa tiểu bang Iowa sẽ có 40 đại biểu dự Hội nghị Quốc gia đảng Cộng hòa, nơi sẽ bầu ứng viên đại diện cho đảng ra tranh cử. Mỗi ứng viên trong cuộc đua đề cử của đảng sẽ nhận được tỷ lệ đại biểu nhất định trong số này dựa trên tỷ lệ phiếu bầu tương ứng.
Năm nay khác với những lần bầu cử trước, chỉ nửa giờ sau khi các cuộc họp kín chọn ứng viên đảng Cộng hòa bắt đầu tại tiểu bang Iowa, hãng thông tấn Associated Press và NBC vào tối ngày 15 tháng 1 đã đưa ra dự đoán cựu tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng. Các hãng truyền thông Mỹ dự báo kết quả bằng khảo sát trước bầu cử, phân tích số lượng cử tri dự họp và hỏi ý kiến cử tri tại điểm bỏ phiếu và được coi là căn cứ để xác định nhanh người chiến thắng.
Đến chiều ngày 16 tháng 1, với 99% phiếu bầu đã được kiểm, ông Trump nhận được hơn 56.000 phiếu, chiếm 51%, ứng viên có số phiếu theo sau là Thống đốc Florida Ron DeSantis với 21,2% số phiếu và cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley với 19,1%.
Đây là chiến thắng với cách biệt lớn nhất của ứng viên Cộng hòa ở tiểu bang Iowa từ trước tới nay. Trước đó, kỷ lục thuộc về ứng cử viên Cộng Hòa Bob Dole, người giành chiến thắng ở tiểu bang này trước đối thủ Pat Robertson năm 1988 với cách biệt gần 13%. Việc bà Haley không giành được vị trí thứ hai được coi là kết quả có lợi cho ông Trump. Nếu bị bà Haley vượt mặt, DeSantis nhiều khả năng sẽ sớm rời bỏ cuộc đua, giúp cựu đại sứ Mỹ tại LHQ củng cố nền tảng ủng hộ để đối đầu ông Trump trong các cuộc bầu cử sơ bộ tiếp theo. Doanh nhân Vivek Ramaswamy, 38 tuổi, người xếp thứ tư với 7,7% số phiếu, đã quyết định rút khỏi đường đua và tuyên bố ủng hộ ông Trump…
Dù số đại biểu ở Iowa chỉ chiếm khoảng 1% tổng số đại biểu tham dự Hội nghị Toàn quốc đảng Cộng hòa vào tháng 7, cuộc họp kín ở tiểu bang này vẫn được các ứng viên rất coi trọng. Chiến thắng ở tiểu bang Iowa có thể tiếp thêm động lực cho ứng viên trong giai đoạn đầu và có khả năng giúp họ giành lợi thế trong các cuộc bầu cử sơ bộ tiếp theo, theo giới quan sát. Nó cũng sẽ tạo ra sự chú ý đáng kể trên truyền thông để nâng cao hình ảnh ứng viên. Kết quả cuộc họp kín ở tiểu bang Iowa cũng được xem là bài kiểm tra đầu tiên cho chiến dịch vận động tranh cử của các ứng viên về thông điệp và sức hấp dẫn của họ. Ứng viên có kết quả không tốt đôi khi sẽ chọn từ bỏ cuộc đua.
Giới phân tích cho rằng những cuộc bầu cử trước cho thấy những ứng viên chiến thắng ở cuộc họp kín tiểu bang Iowa chưa chắc đã là người cuối cùng giành được đề cử của đảng. Ông Trump là một ví dụ. Năm 2016, ông từng là người đứng thứ hai sau thượng nghị sĩ Ted Cruz tại Iowa, nhưng cuối vùng vẫn trở thành ứng viên chính thức của đảng Cộng hòa. Hai người tiền nhiệm của ông Trump giành đề cử của đảng Cộng hòa đều không chiến thắng ở tiểu bang này.
Ông Trump đã chiếm ưu thế trong đảng Cộng hòa ngay từ khi tuyên bố tái tranh cử vào tháng 11/2022. Các đối thủ đã gặp rất nhiều khó khăn để làm suy giảm sự ủng hộ của họ đối với ông! Dù đối mặt nhiều vụ kiện tụng và truy tố trong năm qua, ông Trump vẫn nhận được ủng hộ rất lớn từ các cử tri trung thành. Ông Trump và nhiều người ủng hộ đều cho rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden và đảng Dân chủ đang tiến hành cuộc "săn phù thủy" chống lại ông. Whit Ayers, nhà thăm dò ý kiến của đảng Cộng hòa, cho rằng cử tri đảng này có thể được chia thành ba nhóm: nhóm trung thành ủng hộ Trump đến cùng, nhóm không bao giờ bỏ phiếu cho Trump và một nhóm muốn tìm kiếm những gương mặt thay thế. "Nhóm cử tri trung thành với ông Trump có thể chiếm tới nửa đảng Cộng hòa", Ayers nói. Ngoài ra sự ủng hộ của cử tri đối với lập trường của ông Trump về kinh tế, nhập cư cũng như quan điểm "nước Mỹ trên hết" trở thành động lực giúp ông dễ dàng đánh bại các đối thủ trong vòng sơ bộ ở Iowa.
Thời tiết tại Iowa những ngày gần đây với nhiệt độ liên tục giảm mạnh sau nhiều ngày tuyết rơi. Nhưng điều đó không ngăn được hàng trăm người hôm 14/1 đổ ra đường để gặp cựu tổng thống Donald Trump ở Indianola, thị trấn nhỏ phía nam Des Moines, thủ phủ bang Iowa ở trung tây nước Mỹ. Một ngày trước cuộc họp kín ở Iowa, họ đội mũ, mặc áo in khẩu hiệu "Làm nước Mỹ vĩ đại Trở lại" tham gia buổi mít tinh vận động tranh cử của cựu tổng thống Trump.
Hơn ba năm sau khi những người ủng hộ Trump xông vào tòa nhà quốc hội Mỹ ở Washington để ngăn chặn việc chứng nhận chiến thắng của ông Joe Biden, động lực ủng hộ mà các đảng viên Cộng hòa dành cho ông vẫn ổn định. Điều đó không thay đổi hàng loạt vụ truy tố mà ông Trump đang phải đối mặt.
George Hutton, người ủng hộ ông Trump tại hạt Madison, cho rằng các đối thủ của cựu tổng thống trong đảng Cộng hòa chỉ đang "lãng phí thời gian". "Tôi nghĩ ông Trump sẽ thắng “áp đảo” hơn những gì họ dự đoán", Hutton nói. Nhiều người Mỹ cho rằng nhiệm kỳ của Trump chỉ gắn liền với hỗn loạn, nhưng trong mắt các cử tri ủng hộ cựu tổng thống, quãng thời gian ông điều hành Tòa Bạch Ốc là tuyệt vời hơn cả. Chiến thắng quyết định của cựu TT Trump ở Iowa đã cho thấy quan hệ giữa ông với những người ủng hộ trong đảng Cộng hòa là một trong những động lực bền bỉ đối với chính trường Mỹ, giới chuyên gia đánh giá. Động lực đó đã giúp ông thắng lớn và dễ dàng ở Iowa và có thể tạo bệ phóng cho ông Trump trong chặng đường tranh cử tiếp theo.
Những người ủng hộ Trump nêu ra ba lý do chính khiến họ tiếp tục đứng về phía ông, gồm kinh tế, vấn đề nhập cư và tình trạng bất ổn toàn cầu. Tính cách hướng ngoại sôi nổi của Trump hay những rắc rối pháp lý mà ông đang đối mặt cũng góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho ứng viên hàng đầu của đảng Cộng hòa. Chính quyền Tổng thống Biden vẫn khẳng định nền kinh tế Mỹ hoàn toàn ổn, nhấn mạnh đến tỷ lệ thất nghiệp thấp, đồng thời lưu ý rằng tình trạng lạm phát tàn phá nền kinh tế toàn cầu trong đại dịch Covid-19 đang được kiểm soát. Nhưng với cử tri ở Iowa, những khó khăn kinh tế mà họ gặp phải, cùng với lãi suất cao đã vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác.
Một số người cho rằng cuộc họp kín ở Iowa là cơ hội để các đảng viên Cộng hòa "phán xét" Trump. Nhưng điều đó không xảy ra. Kết quả cho thấy thay vì họ phán xét đã ngược lại !!!
