New Hampshire và con đường phía trước
Thái Hóa Lộc
Sau chiến thắng tại Iowa vào tuần trước, ông Donald Trump nhận được sự ủng hộ qua một cuộc thăm dò được công bố hôm Chủ nhật cho thấy ông dẫn trước đối thủ bà Nikki Haley 11 điểm chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử sơ bộ tại tiểu bang từ lâu đã mang tính cách độc lập là New Hampshire…Nhưng cuộc bỏ phiếu truyền thống làng Dixville Notch từ năm 1960 bắt đầu vào lúc 0 giờ ngày 23.1, chỉ kéo dài khoảng 10 phút đã làm nhiều người theo dõi ngạc nhiên và nghi ngờ. Toàn bộ 6 cử tri ghi danh, theo AFP không có ai bầu cho cựu Tổng thống Donald Trump. Luật bầu cử tiểu bang New Hampshire cho phép các địa phương có ít hơn 100 cư dân mở điểm bỏ phiếu vào lúc nửa đêm và đóng cửa khi tất cả cử tri hoàn thành nghĩa vụ công dân.
Ba Nikki Haley, cựu thống đốc South Carolina và là cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc, đã thu hút được sự chú ý ở New Hampshire trong vài tháng nay. Đặc biệt nhất là vào đầu tháng 1, một cuộc thăm dò của CNN/Đại học New Hampshire (UNH) cho thấy bà chỉ kém Trump 7 điểm. Một cuộc thăm dò mới của CNN/UNH được công bố hôm Chủ nhật cho thấy 50% cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa đã chọn ông Trump cho đề cử của Đảng Cộng hòa, trong khi chỉ có 39% chọn Haley. Cuộc thăm dò được tiến hành từ ngày 16 đến ngày 19 tháng 1 và khảo sát 1.242 cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa. Biên độ sai số đối với cỡ mẫu này là cộng hoặc trừ 2,8%. Những con số này không quá xa so với các cuộc thăm dò gần đây. Theo trang tổng hợp cuộc thăm dò FiveThirtyEight, ông Trump hiện có tổng cộng 48,9% phiếu bầu ở New Hampshire, trong khi Haley có 34,2%.
Một cuộc thăm dò được thực hiện từ ngày 18 đến ngày 19 tháng 1 cho thấy trong số 500 cử tri có khả năng đi bỏ phiếu sơ bộ của Đảng Cộng hòa, 54,6% chọn ông Trump làm ứng cử viên và 36% chọn Haley. Cuộc thăm dò thực hiện bởi Đại học Suffolk với sự hợp tác của The Boston Globe và đài tin tức địa phương WBTS. Biên độ sai số là cộng hoặc trừ 4,4%. Trong khi đó, cuộc thăm dò của Đại học Saint Anselm được thực hiện và công bố ngày 16/1 cho thấy 52% cử tri New Hampshire ủng hộ Trump, trong khi 38% ủng hộ Haley. Tổng cộng có 1.398 cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa đã được khảo sát và tỷ lệ sai số là cộng hoặc trừ 2,6%.
Bất chấp việc ông Trump dẫn trước bà Haley trong các cuộc thăm dò ở tiểu bang New Hampshire, Chris Ager, chủ tịch Đảng Cộng hòa ở New Hampshire, cho biết tại một sự kiện do Bloomberg tổ chức hôm thứ Bảy rằng Haley có thể khả năng giành chiến thắng. Trong khi đó, cựu Chủ tịch Hạ viện của Đảng Cộng hòa Paul Ryan nói rằng nếu Haley thắng ở New Hampshire và giành được đủ số tiểu bang để trở thành ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, thì bà có thể đánh bại ứng cử viên Đảng Dân chủ là Tổng thống Joe Biden trong cuộc tổng tuyển cử. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, hôm thứ Năm, Paul Ryan nói với Squawk Box của CNBC rằng: “TT Biden yếu đến mức ngay cả cựu TT Donald Trump cũng dẫn trước ông ấy với 5 trong 6 tiểu bang dao động, nhưng hãy nhìn vào cuộc thăm dò của bà Nikki Haley. Ý tôi là, bà ấy đã đánh bại ông ấy tới 12 điểm phần trăm trong các cuộc thăm dò đối đầu. Tôi thích một ứng cử viên mà tôi nghĩ sẽ là một tổng thống tốt và người mà tôi biết sẽ giành chiến thắng sẽ đem lại cho chúng tôi nhiều ghế hơn trong Quốc hội. Đó là bà Nikki Haley. Nếu bà Nikki Haley thắng New Hampshire, thì tôi nghĩ chúng ta sẽ có một cuộc đua khá sôi nổi. Tôi muốn chờ xem điều gì sẽ xảy ra ở đó. Ông Trump vẫn có thể bị đánh bại dưới tay một người đàn bà.”.
Nhưng rồi ngày bầu cử sơ bộ tại New Hampshire đã kết thúc mặc dù được sự ủng hộ tích cực của Thống đốc tiểu bang là Chris Sununu nhưng cựu Tổng thống Donald Trump đã giành chiến thắng trước cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa ở New Hampshire vào ngày 23/01.
Chiến thắng này đã làm tiêu tan hy vọng của bà Haley trong việc đánh bại cựu tổng thống Trump ở tiểu bang mà bà thể hiện tốt nhất trong các cuộc thăm dò trước khi cử tri đánh dấu vào lựa chọn trên lá phiếu của họ. Trong nhiều thập niên, cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc ở New Hampshire đã đóng vai trò là nơi chứng minh được sự tin cậy đối với các ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hòa.
Bước vào cuộc bầu cử hôm 23/01, cựu tổng thống đã dẫn trước bà Haley 17 điểm trong cuộc thăm dò ở tiểu bang New Hampshire, theo kết quả trung bình của các cuộc thăm dò do RealClearPolitics tổng hợp. Độ chính xác của những cuộc thăm dò đó đã bị thay đổi khi Thống đốc Florida Ron DeSantis rời khỏi cuộc đua vào ngày 21 tháng 01 và chuyển sang ủng hộ cựu TT Trump.
Sự rút lui của ông DeSantis đã biến cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa thành cuộc đua hai người. Doanh nhân Vivek Ramaswamy đã bỏ cuộc ngay sau khi đứng thứ tư trong cuộc họp bầu ở Iowa vào ngày 15/01. Ông ủng hộ cựu Tổng thống Trump. Thống đốc North Dakota Doug Burgum và Thượng nghị sĩ Tim Scott (Cộng Hòa-South Carolina), những người đã bỏ cuộc đua trước đó cũng vậy, họ cũng đã thể hiện sự ủng hộ đối với ông Trump.
Cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie đã dừng chiến dịch tranh cử của mình vào hôm 10/01, chỉ năm ngày trước cuộc họp bầu ở Iowa, làm dấy lên suy đoán rằng bà Haley sẽ thu hút nhiều cử tri kiên quyết chống ông Trump của ông.
Một cuộc thăm dò của Đại học New Hampshire/CNN, được công bố chỉ vài giờ trước khi ông DeSantis tuyên bố bỏ cuộc, cho thấy 62% những người ủng hộ vị thống đốc Florida đã công nhận cựu Tổng thống Trump là lựa chọn thứ hai của họ; và chỉ một nửa con số đó nói rằng họ sẽ chọn bà Haley. Kết quả cuộc bầu cử sơ bộ New Hampshire càng củng cố thêm sức mạnh cho những lời kêu gọi của cựu Tổng thống Trump yêu cầu bà Haley rút lui cũng như kêu gọi Đảng Cộng Hòa đồng lòng trong nỗ lực đánh bại Tổng thống Đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc tổng tuyển cử ngày 05/11 tới.
Cựu Tổng thống Trump đã giành được chiến thắng tại New Hampshire dù gia tộc chính trị nổi tiếng nhất New Hampshire, dòng họ Sununu, đã thể hiện sự ủng hộ đối với bà Haley, người cũng là cựu thống đốc South Carolina. Gia đình Sununu bao gồm Thống đốc tiểu bang New Hampshire Chris Sununu; cha ông, cựu Thống đốc John H. Sununu; và anh trai ông, ông John E. Sununu, cựu dân biểu Hạ viện Hoa Kỳ. Giữa những nỗ lực cuối cùng của các ứng cử viên ở New Hampshire, cựu Tổng thống Trump đã tự hào con đường đi phía trước của mình bớt chông gai hơn.
Cử tri New Hampshire đưa ra quyết định chỉ tám ngày sau chiến thắng lịch sử tại cuộc họp bầu ở Iowa của cựu Tổng thống Trump. Cuộc họp bầu ở Iowa là một cuộc tranh cử do đảng điều hành, mà một số nhà phê bình cho rằng giúp “những người có tư tưởng cố hữu” làm sai lệch kết quả, trong khi cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire là một cuộc bầu cử do tiểu bang điều hành, do đó có thể phản ánh chính xác hơn quan điểm của cử tri. Giờ đây khi New Hampshire đã hoàn thành tiến trình bầu cử, cuộc đua sẽ hướng về phía trước là tiểu bang Nevada, nơi sẽ tổ chức cuộc đua giành đề cử tổng thống “đầu tiên ở miền Tây.”
Năm nay, do có sự thay đổi trong luật tiểu bang, nên tiểu bang đang sử dụng cả cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa do tiểu bang điều hành và cuộc họp bầu của Đảng Cộng Hòa do đảng điều hành. Nhưng cuộc họp bầu dự kiến diễn ra vào ngày 08/02 này sẽ có kết quả mang tính quyết định. Bà Haley đã chọn tham gia bầu cử sơ bộ, và tự loại mình khỏi cuộc họp bầu. Tiểu bang Nevada chỉ có 26 đại diện tham dự hội nghị Đảng Cộng Hòa vào tháng Bảy, khoảng 1% tổng số ước tính cần thiết để một ứng cử viên giành được đề cử tổng thống của đảng. Nhưng ông Parks Chủ tịch Đảng Cộng Hoà tại đây cho biết những ứng cử viên không xem trọng Nevada sẽ chịu rủi ro vì những khoảng chênh lệch nhỏ thường có thể tạo ra sự khác biệt giữa chiến thắng và thất bại.
Qua hai chặng đường từ Iowa đến New Hampshire, nhiều đối thủ đã bỏ cuộc nhưng phía trước mắt còn nhiều chông gai và con đường đến Tòa Bạch Ốc của ông Trump vẫn còn quá xa !
