Sự cô đơn của Cựu TT Trump
Thái Hóa Lộc
Sự xuất hiện bốn tổng thống Hoa Kỳ cùng một ngày tại thành phố New York vào Thứ Năm ngày 28 tháng 3 năm 2024 là một biểu tượng hiếm hoi trong lịch sử của Mỹ trước cuộc bầu cử gần kề. Nhưng hai hình ảnh hoàn toàn đối nghịch với nhau. Sự hiện diện hai cựu Tổng thống Bill Clinton và Barack Obama cùng tổng thống đương nhiệm Joe Biden tại Radio City Music Hall trong một buổi gây quỹ 25 triệu USD bên cạnh sự cô đơn của cựu tổng thống Donald Trump đến tham dự lễ tưởng niệm Văn phòng Cảnh sát Thành phố New York Jonathan Diller bị sát hại.
Chiến dịch tái tranh cử của TT Biden hôm thứ Năm thông báo rằng đợt gây quỹ tối hôm đó đã huy động được hơn 25 triệu USD - dựa trên nguồn vốn chiến tranh vốn đã rất ấn tượng khi Tổng thống Biden bước vào cuộc tái đấu tổng tuyển cử với cựu TT Trump.
Sự hiện diện của ba người đàn ông đã và đang tổng thống Hoa Kỳ cùng nhau tại Radio City Music Hall sẽ gợi lên một khoảnh khắc mang tính biểu tượng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của cuộc bầu cử. Hai tổng thống đảng Dân chủ giành được nhiệm kỳ thứ hai đang đoàn kết để cố gắng đưa người kế nhiệm, người lớn tuổi hơn cả hai có thể tiếp tục giữ lại Tòa Bạch Ốc. Đây là dịp hiếm hoi bốn tổng thống có mặt ở một khu vực, ngoài Washington, trong cùng một ngày. Ông Trump, người vĩnh viễn bị ghẻ lạnh khỏi câu lạc bộ các cựu tổng thống vì không cùng chung ý hướng của mình. Ông đã đến Long Island vào thứ Năm để tham dự lễ tưởng niệm Văn phòng Cảnh sát Thành phố New York Jonathan Diller đã hy sinh. Các cựu tổng thống còn sống khác là Jimmy Carter, người đã được chăm sóc tại nhà dưỡng lão hơn một năm, và cựu TT George W. Bush, người rất thân thiện với cả cựu TT Obama và cựu TT Clinton, nhưng với tư cách là một đảng viên Đảng Cộng hòa nên nhưng khó có khả năng vận động cho TT Biden ngay cả khi ông đưa ra quan điểm của mình không phù hợp với cựu TT Trump.
Buổi gây quỹ là lần xuất hiện chung lớn đầu tiên của ông Obama và ông Clinton thay mặt cho TT Biden trong chu kỳ tranh cử này. Nhưng nó cũng sẽ đặt ra câu hỏi về việc liệu hai vị tổng thống trước đây có đủ sức nặng chính trị như họ từng được hưởng hay không. Mặc dù cả hai đều vẫn là những ngôi sao nhạc rock của Đảng Dân chủ và có sức thu hút cũng như tài năng hơn với tư cách là những nhà hùng biện trong chiến dịch tranh cử hơn TT Biden hiện tại. Nhưng đã 16 năm kể từ khi ông Obama đắc cử lần đầu tiên trong tâm trạng phấn chấn vì hy vọng và thay đổi. Còn cựu TT Clinton đã rời Tòa Bạch Ốc gần 1 phần tư thế kỷ. Cả hai cựu tổng thống đều nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của cử tri người Mỹ gốc Phi, những người rất quan trọng đối với liên minh Dân chủ. Và cựu TT Obama dự kiến sẽ được phái đến các trường đại học vào mùa thu để cố gắng vận động các cử tri trẻ – một đám đông khó tiếp cận các phòng phiếu. Nhưng cả hai nhiệm kỳ tổng thống của ông Clinton và ông Obama giờ đây đều có vẻ hơi bảo thủ về mặt ý thức hệ đối với nhiều cử tri cấp tiến và trẻ tuổi, những người mà TT Biden gặp phải những thách thức riêng trong việc tiếp cận…
Nhìn chung tính đến hôm nay còn 7 tháng quyết định ông Biden hay ông Trump là chủ nhân Tòa Bạch Ốc? Ai cũng nhận ra số tiền gây quỹ của ông Biden gấp nhiều lần ông Trump nhưng vận mệnh không thể chiến thắng nếu không thành công ở 6 tiểu bang chiến địa mà chúng ta thử tìm hiều sau đây theo tờ Financial Times:
1.-ARIZONA: Vấn đề cử tri quan tâm nhất: người nhập cư - Số phiếu đại cử tri: 11
Kết quả bầu cử năm 2016: ông Trump 44,81%; bà Hillary Clinton 44,6%
Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 49,4%; ông Trump 49,1% -Thăm dò dư luận: Hiện ông Trump đang dẫn trước 5,5 điểm phần trăm.
2.-GEORGIA: Vấn đề cử tri quan tâm nhất: can thiệp bầu cử - Số phiếu đại cử tri: 16 - Kết quả bầu cử năm 2016: ông Trump 50,4%; bà Hillary Clinton 45,3%
Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 49,5%; ông Trump 49,2%
Thăm dò dư luận: ông Trump đang dẫn trước 6,5 điểm phần trăm.
3.-MICHIGAN: Vấn đề cử tri quan tâm nhất: Israel và năng lượng xanh - Số phiếu đại cử tri: 15 - Kết quả bầu cử năm 2016: ông Trump 47,3%; bà Hillary Clinton 47% - Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 50,6%; ông Trump 47,8%
Thăm dò dư luận: ông Trump đang dẫn trước 3,6 điểm phần trăm.
4.-NEVADA:Vấn đề cử tri quan tâm nhất: thất nghiệp và nền kinh tế - Số phiếu đại cử tri: 6 - Kết quả bầu cử năm 2016: bà Hillary Clinton 47,9%; ông Trump 45,5% - Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 50,1%; ông Trump 47,7%
Thăm dò dư luận: ông Trump đang dẫn trước 7,7 điểm phần trăm
5.-PENNSYLVANIA: Vấn đề cử tri quan tâm nhất: phục hưng vành đai công nghiệp - Số phiếu đại cử tri: 19 - Kết quả bầu cử năm 2016: ông Trump 48,2%; bà Hillary Clinton 47,5%; - Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 50%; ông Trump 48,8%
Thăm dò dư luận: ông Biden đang dẫn trước 0,8 điểm phần trăm
6.- WISCONSIN: Vấn đề cử tri quan tâm nhất: quyền nạo phá thai - Số phiếu đại cử tri: 10 - Kết quả bầu cử năm 2016: ông Trump 47,2%; bà Hillary Clinton 46,5%; Kết quả bầu cử năm 2020: ông Biden 49,5%; ông Trump 48,8%
Thăm dò dư luận: ông Trump đang dẫn trước 1 điểm phần trăm.
Trong 6 tiểu bang chiến địa trên đều có vấn đề mà cử tri chú trọng nhất. Ông Biden hay Trump nhận được lá phiếu khi thỏa mãn yêu cầu của họ. Cả hai đều muốn có quyền lực và điều kiện ắt có và đủ để được lá phiếu của cử tri là làm mọi cách nhận sự ủng hộ. Một câu hỏi đặt ra theo New York Times là liệu có thể từ bỏ quyền lực khi tuổi tác đã làm họ suy yếu. Trong lịch sử Hoa Kỳ cho thấy các tổng thống Hoa Kỳ không sẵn lòng từ bỏ quyền lực cho dù họ có suy yếu đến đâu. Ví dụ như tổng thống James A. Garfield bị ám sát vào năm 1881 những vẫn duy trì vị trí lãnh đạo trong 80 ngày trước khi trừ trần. Tổng thống Ronald Reagan bị bắn vào 1981 và phải nhập viện hai tuần, nhưng các nhân viên của ông vẫn nỗ lực, khiến mọi người tin rằng Reagan vẫn có thể lãnh đạo từ giường bệnh. Hay trường hợp của Franklin Roosevelt, vị tổng thống luôn phải vật lộn với vấn đề chính trị về y tế. Dù hai chân bị bại liệt nhưng vẫn thành công thuyết phục người dân bầu cho mình lần đầu tiên vào năm 1932.
Một trường hợp khác liên quan đến sức khỏe lãnh đạo là tổng thống Woodrow Wilson. Ông bị đột quỵ vào năm 1919, không đủ sức để làm việc và phó mặc cho vợ là Edith Wilson và một vài trợ lý để che chắn mình trước công chúng và điều hành đất nước “một cách hiệu quả” trong gần một năm rưỡi.
Ngày nay, những vụ việc như trên khó có thể che mắt truyền thông và giới chính trị nhưng những người phụng sự tại Tòa Bạch Ốc có thể vẫn nỗ lực “che chở cho các tổng thống ốm yếu”, theo nhận xét của New York Times. Trên thực tế Hoa Kỳ có cơ chế pháp luật để “phế truất” một tổng thống, được quy định trong điều 25 của Hiến Pháp. Một trong những nội dung của điều luật này là yêu cầu phó tổng thống và đa số nội các phải tuyên bố rằng tổng thống “không thể thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ trong văn phòng của mình”. Với những người được bổ nhiệm trung thành thì điều này khó có thể thực hiện nếu tổng thống không đồng ý. Ngay cả khi họ làm như vậy, thì tổng thống vẫn có thể kháng cáo lên Quốc Hội, và cần phải có 2/3 phiếu bầu của Hạ Viện và Thượng Viện để có thể cách chức lãnh đạo.
Năm nay các cử tri sẽ lựa chọn ra ứng viên phù hợp với những giá trị của họ, bất kể tuổi tác, như các vấn đề về thuế, chính sách đối ngoại, nhập cư hay phá thai. Dù ai giành chiến thắng vào tháng 11, số phận của nước Mỹ dường như đã được định sẵn dưới sự lãnh đạo của một tổng thống đã vào tuổi bát tuần trở lên!
