Ngân hàng phá sản điều gì xảy ra?
Sự sụp đổ đột ngột của 3 ngân hàng lớn đã gây ra một cuộc khủng hoảng, làm xói mòn niềm tin của công chúng vào hệ thống tài chính Hoa Kỳ lần đầu tiên kể từ năm 2008.
Một khách hàng đứng bên ngoài trụ sở của Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) đã bị đóng cửa ở Santa Clara, California, Mỹ, vào ngày 10/03/2023. (Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008–2009, niềm tin vào hệ thống ngân hàng Hoa Kỳ đã bị xói mòn khi 3 ngân hàng lớn đóng cửa trong một tuần: Silvergate, Silicon Valley Bank (SVB) và Signature Bank. Khi các chuyên gia chuẩn bị cho quân domino tiếp theo rơi xuống trong tình trạng hỗn loạn, chính phủ liên bang và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang cố gắng ngăn chặn hiệu ứng lây lan có thể tàn phá nền kinh tế rộng lớn hơn.
Trong sự sụp đổ của SVB và Signature Bank, công chúng vẫn đang cố gắng tập trung giải thích xem điều gì gây ra cuộc đổ vỡ này. Trong các lý do dẫn đến sự sụp đổ của SVB, lãi suất đóng vai trò quan trọng.
Hầu hết khách hàng của SVB là các công ty đầu tư mạo hiểm, công ty công nghệ và giám đốc điều hành ở Thung lũng Silicon. Ngân hàng đã thu hút khách hàng mới bằng cách đưa ra lãi suất tiền gửi cao hơn. Tiền huy động được mua trái phiếu chính phủ Mỹ dài hạn, mua nợ có đảm bảo bằng tài sản (MBS) lãi suất cao. Tuy nhiên, SVB nhanh chóng trở nên dễ bị tổn thương trước sáng kiến thắt chặt định lượng của Fed, làm xói mòn giá trị của các trái phiếu đó và gây ra tổn thất đầu tư trên diện rộng.
Mức lãi suất huy động cao, khoản tiền huy động ngắn hạn trong khi đầu tư dài hạn và lợi suất thấp. Thêm vào đó, rủi ro tập trung cao vào ngành đầu tư mạo hiểm, vốn sẽ sụp đổ khi điều kiện kinh tế tài chính và vĩ mô thắt chặt đã thúc đẩy SVB đến bờ vực phá sản.
Fidelity cũng lưu ý rằng SVB đã tạo ra “danh tiếng về việc có các tiêu chuẩn cho vay không quá nghiêm ngặt”, có nghĩa là ngân hàng có thể đã cung cấp các khoản vay [với tiêu chuẩn an toàn thấp] cho các công ty được hỗ trợ bởi liên doanh đầu tư mạo hiểm có tiền gửi tại SVB.
Jurrien Timmer, giám đốc kinh tế vĩ mô toàn cầu tại Fidelity, cho biết : “Người Mỹ có câu nói rằng Fed thắt chặt [chính sách tiền tệ] cho đến khi có thứ gì đó vỡ ra. Có vẻ như chúng ta có cảm giác về những gì đang vỡ trong chu kỳ Fed này”.
Khi những vấn đề về bảng cân đối kế toán này trở nên rõ ràng, sự hoảng loạn bắt đầu lan rộng trên các phương tiện truyền thông xã hội. Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện Patrick McHenry (Cộng hòa - North Carolina) gọi đây là “vụ rút tiền ồ ạt từ ngân hàng đầu tiên với sự trợ giúp của Twitter”.
Nhưng điều đó có đúng với Silvergate và Signature Bank không?
Silvergate Capital Corp., một ngân hàng tập trung vào tiền mã hoá (tiền ảo) với tài sản trị giá 11 tỷ USD, đã thông báo hôm 08/03 rằng họ sẽ ngừng hoạt động và thanh lý ngân hàng, do không đáp ứng được các quy định của ngành [ngân hàng].
Signature Bank cũng là ngân hàng đánh cược vào tiền ảo, trong vụ đổ vỡ ngân hàng lớn thứ ba trong lịch sử Hoa Kỳ, đột ngột sụp đổ sau khi khách hàng rút hơn 10 tỷ USD tiền gửi hôm 10/03. Theo Barney Frank, cựu nghị sĩ từng phục vụ với tư cách là giám đốc tại Signature Bank, người gửi tiền đã hoảng sợ trước những gì đã xảy ra tại SVB.
Ông nói với CNBC: “Chúng ta không có dấu hiệu nào cho thấy có vấn đề cho đến khi chúng ta chứng kiến người gửi tiền rút tiền gửi ồ ạt vào cuối ngày thứ Sáu [10/03], đây hoàn toàn là sự lây lan từ SVB”.
“Tôi nghĩ một phần của những gì đã xảy ra là do các cơ quan quản lý muốn gửi một thông điệp mạnh mẽ chống lại ngành công nghiệp tiền ảo”.
Mặc dù đã có nhiều lo ngại rằng First Republic sẽ là ngân hàng tiếp theo sụp đổ, nhưng công ty đã xác nhận rằng họ có quyền truy cập vào hơn 70 tỷ USD thanh khoản chưa sử dụng, sau khi nhận được hỗ trợ từ Fed và JPMorgan Chase. Cổ phiếu của First Republic đã giảm hơn 60% hôm 13/03 và tăng trở lại ở mức 50% trong phiên giao dịch sau; ngay sau khi Fed tuyên bố tung ra gói cứu trợ thanh khoản dành cho các NHTM khó khăn.
