Ngoại trưởng Mỹ thăm Việt Nam nâng tầm quan hệ sẽ "khiến Trung Cộng không vui"

Quốc Phương, cộng tác viên RFA Tiếng Việt từ London

Ngoại trưởng Mỹ và Thủ tướng Việt Nam gặp nhau hồi tháng 5/2022 - AFP

Việc “nâng cấp” quan hệ đối tác song phương Mỹ - Việt đang tăng khả năng “chắc chắn” rất cao, nếu như không nói là “rất chắc chắn”, và điều này liên quan tới tâm điểm chuyến thăm của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken tới Việt Nam, bắt đầu từ ngày 14/04/2023 tới đây, một nhà nghiên cứu, phân tích chính trị Việt Nam và bang giao quốc tế nêu quan điểm hôm thứ Năm từ Hà Nội.

Trả lời câu hỏi về trọng tâm của chuyến thăm Việt Nam trong ba ngày, được dự kiến bắt đầu vào thứ Bảy tuần này của người đứng đầu ngành ngoại giao Hoa Kỳ trong bối cảnh hai nước đang đánh dấu tròn 10 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cấp cao khách mời thuộc Viện nghiên cứu ISEAS (của Singapore), nói:

“Trong chuyến thăm Việt Nam lần này của ông Ngoại trưởng Blinken, như phía Mỹ cũng đã thông báo rõ, sẽ có trao đổi với Việt Nam các vấn đề mở rộng hợp tác trong khuôn khổ đối tác toàn diện. 

“Nó gồm những thứ gì? Nó gồm những đối thoại về chính trị, về an ninh, quốc phòng, về phát triển, hợp tác kinh tế, đầu tư.

“Và đặc biệt nó có những đối thoại về các vấn đề an ninh khu vực, đặc biệt là vấn đề của an ninh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nhưng sẽ nhấn mạnh an ninh của Đông Nam Á, trong đó có an ninh, những diễn biến an ninh ở trên Biển Đông, trong quan hệ với các nước Asean và đặc biệt là quan hệ với Trung Cộng."

Theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, ngoài ra, còn có một chủ đề rất đáng lưu ý khác liên quan chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ, đó là "tiếp tục có những trao đổi thẳng thắn và chi tiết về tình hình phát triển nhân quyền ở Việt Nam; và có những thúc đẩy hơn nữa những giao lưu giữa người dân với nhau.”

Thành phần hai bên thế nào, ai gặp ai và lịch trình?

 Về thành phần phái đoàn, lịch trình làm việc, đặc biệt là “ai gặp ai”, trong chuyến thăm của ông Antony Blinken ở Việt Nam, nhà nghiên cứu Hà Hoàng Hợp chia sẻ thêm:

“Tôi thấy rằng phía Mỹ cũng nói sơ qua lịch trình, nhưng cũng khá cụ thể, ví dụ như là ngoài việc Ngoại trưởng Blinken gặp đối tác của mình là Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam, ông Bùi Thanh Sơn, thì sẽ có những cuộc gặp khác rất là quan trọng.

“Ví dụ như có cuộc gặp với ông Thủ tướng Việt Nam, và vào lúc 3 giờ chiều giờ Việt Nam ngày 15/4/2023, tức là vào ngày thứ Bảy, thì sẽ có cuộc gặp gỡ với ông Tổng Bí thư đảng Cộng sản Việt Nam là ông Nguyễn Phú Trọng.

“Chính xác là có hai cuộc gặp quan trọng đó, nhưng tôi hy vọng là sẽ có cuộc gặp nữa với ông Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam.

“Bởi vì thời gian gần đây, hai phía đã có những đối thoại quốc phòng rất là tốt, mà vừa rồi có cuộc đối thoại quốc phòng do ông Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam là ông Hà Kim Ngọc đã tiến hành với phía Mỹ ở Washington D.C. và cuộc ấy rất tốt.”

“Và theo chiều hướng ấy, sẽ thúc đẩy và mở rộng hợp tác quốc phòng Việt – Mỹ, bởi vì chúng ta biết trước đây, hai nước cũng chỉ ký với nhau một cái gọi là ‘Biên bản ghi nhớ về hợp tác Quốc phòng’ thôi, thì khả năng tới đây, sẽ tiến tới tiến hành ký hẳn một thỏa thuận như kiểu một ‘Hiệp định về hợp tác Quốc phòng’”

“Mà nó sẽ cụ thể hơn và sẽ có tính pháp lý cũng như tính thực tế và cụ thể hơn rất nhiều, bởi vì một hiệp định như thế chắc chắn cần phải được sự phê chuẩn của Quốc hội Mỹ.”

Triển vọng và tác động của việc "nâng cấp" lên đối tác chiến lược?

Về triển vọng thực tế của việc thúc đẩy và chuẩn bị cho quan hệ đối tác từ toàn diện đến chiến lược, liên quan chuyến thăm của Ngoại trưởng Antony Blinken sắp diễn ra, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, người cũng là thành viên nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London, Anh quốc, nói:

“Tôi tin rằng trong năm nay, hai nước Mỹ và Việt Nam sẽ cùng nhau tuyên bố thiết lập quan hệ đối tác chiến lược.

“Tôi tin là như vậy và niềm tin này hầu như là chắc chắn sẽ xảy ra. Cách đây hai tuần có thể còn nói là không chắc chắn lắm, nhưng giờ này có thể nói rằng trong năm nay thì khả năng sẽ diễn ra tuyên bố đó của hai nước.”

Việt Nam hiện nay có quan hệ đối tác toàn diện với 13 nước trong đó có Hoa Kỳ,  13 nước có quan hệ đối tác chiến lược, trong khi chỉ có bốn quốc gia thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam gồm: Trung Cộng, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc. 

Về tính thời điểm của việc hai bên Hoa Kỳ và Việt Nam có thể đưa ra tuyên bố về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói:

“Theo tôi có mấy thời điểm để mà đưa ra tuyên bố. Một là nếu vào tháng Năm này, Tổng thống Mỹ Joe Biden khi đi họp, dự những cuộc họp của khối G-7 ở Hiroshima, Nhật Bản mà có điều kiện thuận lợi để thăm Việt Nam, thì tháng Năm 2023 tuyên bố luôn thì rất là đẹp, là tốt nhất, và Tổng thống Hoa Kỳ Biden cùng với Chủ tịch nước Việt Nam ông Võ Văn Thưởng, sẽ cùng nhau tuyên bố, với sự chứng kiến long trọng của ông Nguyễn Phú Trọng, đấy là sớm nhất.

“Tôi nghĩ được như thế là hay nhất, còn nếu không, thì tháng Bảy này nếu ông Nguyễn Phú Trọng có điều kiện, tức là có đủ những điều kiện thuận lợi để đi thăm chính thức nước Mỹ, thì lúc ấy cũng có thể tuyên bố.

“Mà để tuyên bố như thế, sẽ có một thủ tục lễ tân, đó là gì? Đó là ông Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng sẽ làm một ủy quyền cho ông Nguyễn Phú Trọng đứng ra tuyên bố ở Mỹ. Đó là một phương án, nhưng khả năng này cũng không phải là lớn.

“Thế còn nếu mà chậm nữa, tức là chậm nhất thì đến tháng 11/2023, khi mà ông Võ Văn Thưởng đi dự Hội nghị APEC ở Mỹ, thì khi ấy có thể kết hợp thăm chính thức Mỹ, và lúc ấy ông Võ Văn Thưởng và ông Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có thể tuyên bố.

“Đấy là muộn nhất, còn cũng có thể có những dịp khác, và tôi nghĩ cái tuyên bố như thế được rất nhiều người chờ đợi từ lâu rồi, cho nên nếu nó diễn ra thì sẽ đem lại một không khí vui vẻ hơn.

“Còn tất nhiên về mặt chính trị, có nhiều người có thể nghĩ khác đi, nhưng nói chung theo tôi là nó sẽ tốt, và cứ nghĩ theo chiều hướng là khi mà những mối quan hệ, bất cứ quan hệ ở đâu, mà được làm tốt hơn, thì nó sẽ có tác dụng tích cực trong việc duy trì ổn định, hòa bình và tạo ra được những tiền đề tốt hơn cho phát triển,” TS Hà Hoàng Hợp chia sẻ nhận định từ góc nhìn trên quan điểm riêng của ông hôm 13/4/2023 từ Hà Nội. Chính điều này sẽàm cho Trung Cộng không vui.