Dân Mỹ trước ngưỡng cửa bầu cử 2024
Thái Hóa Lộc
Mặc dù vẫn còn 18 tháng nữa cuộc bầu cử tổng thống Mỹ mới diễn ra và có thể có rất nhiều thay đổi từ đây đến thời điểm đó, nhưng nhiều nhà phân tích tin rằng 2 ứng viên trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 sẽ gặp lại nhau: Joe Biden và Donald Trump. Cuộc đối đầu này, có thể Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ gặp những thách thức mới nhưng lại có một lợi thế cũ mà ông cho là Donald Trump…
Việc ông Biden chính thức công bố tái tranh cử vào ngày 25-4 đã được dự đoán từ lâu. Tạp chí VICE lưu ý trong 45 đời tổng thống trước đó, chỉ 6 người không tranh cử nhiệm kỳ kế tiếp, trong đó có 2 ông Harry Truman (giai đoạn 1945 - 1953) và Lyndon Johnson (giai đoạn 1963 - 1969). Cả hai ông đều từng đảm nhiệm vị trí lãnh đạo một cách bất ngờ sau khi những người tiền nhiệm của họ là Franklin Roosevelt và John F. Kennedy qua đời khi đương chức. Họ cũng quyết định không tái tranh cử vì bị lôi vào những cuộc chiến tàn khốc và ngày càng mất lòng dân. Nói vậy để thấy ít nhất hiện nay ông Biden vẫn là người có cơ hội tốt nhất của Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử 2024. Ngoại trừ một số ít những người như ông Robert Kennedy Jr. được chú ý vì ông bố, một Nghị sĩ và ông bác, một Tổng thống, đều bị ám sát. Người thứ nhì là bà Marianne Williamson, nổi tiếng vì từng làm Cố vấn tinh thần cho Oprah Winfrey, một nhân vật truyền hình đông khán giả. Có thể nói cả hai người đều rất yếu, so với Biden.
Khi luận về khả năng thành công của ông Biden, truyền thông Mỹ đa số đều nhận ra của vấn đề thành - bại không phải nằm ở bản thân ông. Như đã nói, ông Biden được đánh giá là ứng viên tốt nhất không có nghĩa cử tri đánh giá cao những gì ông đã làm hoặc cho rằng ông là lựa chọn đúng đắn nhất cho nhiệm kỳ hai. Khảo sát của NBC News đăng ngày 23-4 cho thấy chỉ 26% người Mỹ nói ông Biden nên tái tranh cử, trong khi 70% nói "không". Ở nhóm cử tri Đảng Dân chủ, có 51% người nói ông Biden không nên tranh cử tiếp. Dữ liệu này phản ánh đúng xu hướng trong các kết quả khảo sát tương tự trước đó của AP-NORC và CNN.
Tuổi tác là yếu tố ảnh hưởng nặng nề lên cảm giác tiêu cực về chiến dịch tranh cử của ông Biden. Khảo sát của AP đầu tháng 2 năm nay cho ra kết quả còn tệ hơn. Chỉ 41% người được hỏi tán thành với cách ông Biden xử lý công việc của tổng thống, và chỉ 22% người Mỹ trưởng thành nói ông nên tái tranh cử (thấp hơn so với 29% trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm ngoái). Bà Sarah Overman, một người ủng hộ Đảng Dân chủ làm việc trong ngành giáo dục ở Bắc Carolina, nói: "Thành thật mà nói, tôi nghĩ ông ấy quá già. Chúng ta nên dùng những người trẻ hơn". Năm nay, chiến dịch của ông Biden phải có một số điều chỉnh so với năm 2020. Khi không còn dịch COVID-19, ông sẽ không thể tiếp tục vận động tranh cử trực tuyến tại nhà riêng ở bang Delaware và sẽ phải xuất hiện trực tiếp trước công chúng nhiều hơn. Tiếp xúc trực tiếp tạo ra lợi thế về thông điệp nhưng cũng đi kèm rủi ro về khả năng để lộ sự mệt mỏi khi di chuyển và tương tác với lịch làm việc dày đặc ở tuổi 80. Khác với năm 2020, hiện ông Biden phải đối diện với cuộc khủng hoảng kinh tế đã xảy ra trong nhiệm kỳ của mình. Lạm phát ở Mỹ có biểu hiện ổn định và việc làm gia tăng, nhưng vòng quay kinh tế tại thời điểm 2024 sẽ khó đoán, theo Reuters. Điều này đồng nghĩa ông Biden cần kinh tế Mỹ đạt đúng "điểm rơi phong độ" giữa lúc đang có quá nhiều bất an. Nhiều dự đoán cho rằng vào năm 2024 thất nghiệp sẽ gia tăng do tăng trưởng chậm, lãi suất cao và lạm phát có thể "lơ lửng trên mức trước đại dịch". Lá phiếu của người dân Hoa Kỳ chính là sự phán xét công việc của ông Biden trong nhiệm kỳ vừa qua. Đảng Cộng hòa không ngần ngại tấn công trên các vấn đề kinh tế xuống thấp, lạm phát lên cao, cộng thêm những mối lo về di dân tới đông quá, chính phủ nợ nhiều quá. Đảng Dân chủ sẽ chứng tỏ rằng kinh tế đã hồi phục sau tai họa bệnh dịch, tỷ số thất nghiệm xuống mức thấp kỷ lục, lương công nhân lên cao chưa từng thấy. Họ sẽ đề cao các chương trình sửa chữa hoặc xây dựng đường xá, cầu cống (hơn ngàn tỉ Mỹ kim); các món đầu tư sản xuất chất bán dẫn (cũng ngàn tỉ Mỹ kim) tạo công việc làm; và mô tả những mối lo khác là không quan trọng. Trong cuộc tranh cử năm 2024, các vấn đề văn hóa, phong tục, đạo lý sẽ được đưa lên hàng đầu, có thể ảnh hưởng mạnh trên lá phiếu hơn những chuyện cơm áo gạo tiền. Ngay bây giờ đã thấy hai đảng chọn những đề tài mà họ sẽ dùng để vận động tranh cử năm 2024, khi người Mỹ bầu Tổng thống, các Dân biểu Hạ viện và một phần ba số Nghị sĩ trên Thượng viện. Hai đảng đều sẽ nhấn mạnh đến vấn đề phá thai, với lập trường đối nghịch nhau. Đảng Cộng hòa sẽ đòi bảo vệ quyền tự do mang súng; đảng Dân chủ muốn đặt thêm luật để kiểm soát. Các vấn đề như người đồng tính, người đổi giống nam, nữ, có thể thành đề tài tranh cử tại nhiều tiểu bang. Cá nhân các ứng cử viên sẽ ảnh hưởng trên lựa chọn của cử tri. Với ông Joe Biden, tuổi già sẽ khiến nhiều người lo lắng ông còn đủ sáng suốt. Với ông Donald Trump, nhiều thông tin sẽ khiến cử tri ngần ngại; vì trong hai năm tới ông còn phải ra tòa vì các chuyện quan hệ với phụ nữ, kinh doanh, và tiếp tục gọi cuộc bỏ phiếu năm 2020 là gian lận, dù đều bị các tòa án bác bỏ…
Tuy với những thách thức khó khăn hiện tại của chính quyền ông Biden, nhưng ông David Carlucci, cựu thượng nghị sĩ tiểu bang New York và là chiến lược gia chiến dịch tranh cử của Đảng Dân Chủ, nói với The Epoch Times rằng, ông Biden vẫn “ở vị trí thuận lợi cho năm 2024.”
“Rõ ràng việc ông Trump là ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng Hòa sẽ là điều thuận lợi cho việc tái đắc cử của ông Biden,” ông Carlucci lưu ý. “Đảng Cộng Hòa đã không làm tốt như họ nghĩ trong các cuộc bầu cử năm 2018, 2020, và 2022, và đảng này bị chia rẽ giữa những người ủng hộ ông Trump và những người muốn bỏ qua ông Trump.”. Ông Carlucci nói, ông Biden sẽ chuyển sang thu hút các cử tri ôn hòa hơn của Đảng Dân Chủ và tiếp tục dây chuyền các thành viên Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện và các thành viên Đảng Cộng Hòa theo MAGA như những người cực đoan. Các nhà phê bình nói rằng những tai ương pháp lý của ông Trump sẽ làm tổn hại đến cơ hội của ông vào năm 2024.
Ông Wes Farno, một chiến lược gia Đảng Cộng Hòa ở Ohio, cho biết các vấn đề pháp lý của ông Trump đang thúc đẩy cơ sở cử tri cho ông. “Họ cảm thấy rằng các bản cáo trạng là không chính đáng và đó là một cuộc tấn công trực tiếp vào ông Trump,” ông Farno nói thêm. “Họ nghĩ rằng các bản cáo trạng là những ví dụ thêm nữa cho thấy Đảng Dân Chủ sẽ làm bất cứ điều gì có thể để ngăn ông Trump ra tranh cử và đắc cử.”. Ông Trump có thể nhận được sự ủng hộ từ các cử tri Đảng Cộng Hòa và các cử tri độc lập, những người không bỏ phiếu cho ông trong cuộc bầu cử sơ bộ bởi vì “cuối cùng vấn đề sẽ quay trở về gói gọn trong câu nói nổi tiếng của Tổng thống Ronald Reagan, hỏi rằng hiện nay quý vị có khá giả hơn bốn năm trước không. Đối với đại đa số người Mỹ, câu trả lời chắc chắn là ‘không.’”
Ông Farno nói thêm, ông Trump sẽ gợi nhớ người Mỹ về thời kỳ khi ông còn là tổng thống, với nền kinh tế thịnh vượng trước khi COVID-19 xuất hiện, lạm phát và giá xăng thấp, biên giới phía nam an ninh hơn, và quốc gia này là nơi an toàn hơn. “Năm 2016, ông Trump đã thực hiện tầm nhìn Make America Great Again (Làm cho Nước Mỹ Vĩ đại Trở lại) của mình. Năm 2020, ông ấy đã có một bảng thành tích, nhưng cuộc bầu cử lại nghiêng về tính cách cá nhân nhiều hơn là thành công được ghi nhận của ông ấy với tư cách là tổng thống,”.
Ông Carlucci nói ông Trump sẽ có khả năng là người được đề cử của Đảng Cộng Hòa. Ông Carlucci tin rằng sẽ không có nhân vật cao cấp nào của Đảng Dân Chủ tham gia cuộc bầu cử sơ bộ bởi vì “không có lý do gì để nói rằng ông Joe Biden phải ra đi.”.Ông Carlucci nói thêm. “Không có ông Trump, ông Biden sẽ không trở thành tổng thống. Ông Biden đã từng đánh bại ông Trump và không có lý do gì để nghĩ rằng ông ấy sẽ không đánh bại ông Trump một lần nữa vào năm 2024.”. Tình thế sẽ chỉ có lợi cho ông Biden nếu ở "trận chung kết" ông gặp lại đối thủ cũ là Trump của Đảng Cộng hòa. Tờ Washington Post, một trong những tờ không ưa ông Trump, cũng nhìn nhận thẳng thắn: "Ông Joe Biden là tổng thống phần lớn vì ông Donald Trump đã làm tổng thống khi ấy". Việc ông Trump xuất hiện trong màn "đấu tay đôi" có thể khiến cử tri nhớ lại lý do họ đã bầu cho ông Biden. Nhưng một rủi ro khác là với những khó khăn kinh tế và một nhiệm kỳ khá mờ nhạt cho đến nay, "chung kết 2024" không còn là sự lựa chọn giữa một ứng viên bình thường và một ứng viên "bị ghét" như ông Trump. Thay vào đó, kịch bản sẽ giống năm 2016 mà ông Trump đã từng thắng bà Hillary Clinton: sự lựa chọn giữa... hai người cùng không ưa.
