Màn tái đấu ông Biden và ông Trump 2024 có khác gì 2020?
Thái Hóa Lộc
Màn tái đấu được cho là hình ảnh phản chiếu chiến dịch tranh cử bốn năm trước, năm 2020. Tuy nhiên, cả hai vị ứng cử viên lần này đã già thêm bốn tuổi khi ông Biden 82 tuổi và ông Trump 78 tuổi, sức ép tuổi tác ít nhiều đã đè nặng lên sự biến nhạy của họ.
Cuộc tái đấu giữa ông Biden và ông Trump dù không được cử tri Mỹ mong muốn, theo kết quả của những cuộc thăm dò ý kiến, nhưng đã được dự báo từ lâu. Trong khi ông Biden dễ dàng vượt qua 2 đối thủ trong đường đua đảng Dân chủ - diễn biến thường thấy với một tổng thống đương nhiệm tái tranh cử, ông Trump cũng giành chiến thắng trong gần như toàn bộ những cuộc bỏ phiếu sơ bộ bên phía đảng Cộng Hòa. Khoảng thời gian gần 8 tháng tới sẽ là một trong những cuộc vận động tranh cử tổng thống dài nhất trong lịch sử hiện đại Mỹ và sẽ là lần đầu tiên hai ứng viên sẽ đối đầu nhau trên đường đua vào Tòa Bạch Ốc năm nay. Đây là cuộc tái đấu đầu tiên giữa một tổng thống đương nhiệm và một cựu tổng thống Mỹ kể từ năm 1892 sau gần 70 năm, theo tờ The New York Times.
Trong tuyên bố vào tuần trước khi đã nhận số phiếu đại biểu, Tổng thống Biden cho biết cảm thấy "vinh dự khi được rộng rãi cử tri đặt niềm tin một lần nữa". Nhà lãnh đạo nói rằng chiến dịch của đối thủ Donald Trump mang mục đích trả thù và gây đe dọa nước Mỹ. Trong khi đó, ông Trump miêu tả cột mốc lần này là một "chiến thắng vĩ đại" nhưng tuyên bố sẽ không ăn mừng mà sẽ bắt tay ngay vào việc để đánh bại ông Biden.
Cục diện đã thay đổi nhiều sau lần đụng độ 4 năm trước và truyền thông Mỹ nhận định con đường phía trước của cả 2 sẽ không hề dễ dàng. Ông Trump (78 tuổi) đang đối diện với 88 cáo buộc trong 4 vụ án hình sự liên quan việc quản lý tài liệu mật hay nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020. Vào ngày 25.3 sắp tới, ông sẽ trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên phải hầu tòa trong một vụ án hình sự ở New York, nơi ông bị cáo buộc làm giả hồ sơ nhằm che giấu số tiền đã chi để bịt miệng một diễn viên phim người lớn.
Trong khi đó, ông Biden (82 tuổi) lại đối diện sự hoài nghi của cử tri về vấn đề tuổi tác. Nhưng không giống như năm 2020, khi được ưu ái hơn đối thủ trong toàn bộ chiến dịch tranh cử, ông Biden lần này phải đi trên con đường khó khăn hơn. Theo giới chuyên gia, cơ hội tái đắc cử của ông không vượt quá 50% và những người ủng hộ Tổng thống nên chấp nhận thực tế rằng cánh cửa để Trump giành lại Tòa Bạch Ốc đang rất rộng mở. Các cuộc khảo sát từ hãng loạt tờ báo và hãng thông tấn lớn trong tháng 1 và 2, thời điểm bắt đầu vòng bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ và Cộng hòa, cho thấy ông Trump có tỷ lệ ủng hộ cao hơn ông Biden, với mức chênh lệch từ 2 đến 4 điểm phần trăm. Chúng được coi là bằng chứng cho thấy Tổng thống đương nhiệm gặp khó khăn đến mức nào khi khởi động chiến dịch tranh cử. Ông Biden là tổng thống đương nhiệm cao tuổi nhất của Mỹ, từ lâu đã đối mặt với những mối lo ngại về tuổi tác. Tháng trước, công tố viên đặc biệt Robert Hur phụ trách vụ ông Biden xử lý sai tài liệu mật, đã gọi đương kim Tổng thống Mỹ là "ông già tốt bụng và có trí nhớ kém". Cuộc thăm dò gần đây của New York Times và Đại học Siena cho thấy 73% tổng số cử tri cho rằng ông đã quá lớn tuổi để điều hành Tòa Bạch Ốc hiệu quả: "Tôi nghĩ điều ông ấy cần là uống một viên thuốc cải lão hoàn đồng và trẻ lại 40 tuổi", thượng nghị sĩ Dân chủ Bernie Sanders, 82 tuổi, nói đùa về tuổi tác của Tổng thống Biden. "Và nếu có viên thuốc đó, hy vọng ông ấy sẽ chia sẻ nó với tôi". Dù chỉ nói đùa, những bình luận của thượng nghị sĩ Sanders cho thấy vấn đề tuổi tác rõ ràng cũng là thứ khiến đảng Dân chủ để tâm. Trước mối lo ngại ngày càng tăng, một số đảng viên Dân chủ đã thúc đẩy Tổng thống Biden có những hành động cụ thể để thể hiện rằng ông hoàn toàn đủ khả năng đảm nhận công việc.
Thượng nghị sĩ Sanders vẫn bày tỏ tin tưởng, cho biết ông kỳ vọng Tổng thống Biden sẽ thực hiện "một chiến dịch mạnh mẽ" để phô diễn những thành tích của mình cũng như giải thích rõ hơn cho công chúng về chương trình nghị sự trong nhiệm kỳ hai. Ngoài vấn đề tuổi tác, một thách thức không nhỏ khác với Tổng thống Biden là cuộc xung đột Israel - Hamas đang diễn ra. Tình hình ở Gaza đã khiến nhiều bộ phận quan trọng trong liên minh giành chiến thắng năm 2020 của Tổng thống Biden xa lánh ông, như các cử tri trẻ, những người cấp tiến và một số cử tri da màu. Chiến dịch tranh cử của ông để mất 13% cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ ở bang Michigan, những người đã lựa chọn "không bầu cho ứng viên nào". Nhưng tỷ lệ này còn cao hơn nhiều ở cuộc bầu cử sơ bộ bang Minnesota trong ngày Siêu thứ ba, với 19%: "Tổng thống Biden thể hiện sự yếu đuối của mình trong cuộc xung đột vì ông ấy không thể duy trì những gì chúng ta lâu nay vẫn tuyên bố là giá trị mà Mỹ muốn theo đuổi", nghị sĩ Pramila Jayapal, lãnh đạo Nhóm Cấp tiến Quốc hội, cho hay. "Tôi đã nói trực tiếp với Tòa Bạch Ốc rằng chúng ta thực sự có thể thua cuộc bầu cử trước ông Donald Trump vì cuộc xung đột này".
Nền kinh tế Mỹ, như thường lệ, tiếp tục là vấn đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của hai ứng viên. Ông Biden cũng liên tục phải đối mặt với mức xếp hạng thấp trong các cuộc thăm dò khi người Mỹ thất vọng về giá cả các mặt hàng như thực phẩm leo thang sau đại dịch. Theo CBS News, ông Biden đang có lợi thế về ngân sách tranh cử khi có hơn 130 triệu USD tiền mặt, gần gấp đôi so với ông Trump. Tuy nhiên, kết quả khảo sát cho thấy ông Trump lại đang có ưu thế với 52% sự ủng hộ của các cử tri tiềm năng so với chỉ 48% của ông Biden… Kết quả khảo sát gần đây của USA Today/Đại học Suffolk (Boston, Massachusetts) cho thấy ông Trump dẫn trước với cách biệt không quá xa so với Tổng thống Biden. Theo đó, 40% số người được hỏi ủng hộ ông Trump, trong khi 38% chọn ông Biden.
Ngoài ra, bối cảnh của cuộc bầu cử năm 2024 rất khác so với năm 2020 về nhiều mặt. Các biến động như đại dịch COVID-19, các cuộc biểu tình Black Lives Matter chống phân biệt chủng tộc và các vấn đề như lo sợ tội phạm gia tăng, e ngại từ những người ủng hộ Đảng Dân chủ rằng ông Trump có thể thắng nhiệm kỳ 2 tổng thống đã khiến nhiều cử tri Mỹ tham gia bỏ phiếu vào năm 2020. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện nay, mọi thứ vẫn còn là biến số. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng di cư đang diễn ra ở biên giới Mỹ - Mexico, nơi dòng người di cư tràn vào nước Mỹ, là một điểm yếu đối nội của ông Biden mà ông Trump và Đảng Cộng hòa đang tấn công kịch liệt hoàn toàn khác tình trạng đất nước Hoa Kỳ ở thời điểm 2020.
Còn tới gần tám tháng nữa cuộc bầu cử năm 2024 mới diễn ra, nhưng sức nóng trên đường đua đang phả hơi vào chiến dịch tranh cử vì hai ứng cử viên hàng đầu đều thể hiện sự tương phản không chỉ trong thế giới quan của họ về vấn đề trong nước mà còn về một số vấn đề quan trọng của chính sách đối ngoại. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa họ không có một số điểm chung trong cách nhìn về đối ngoại. Cả hai ông có nhiều điểm tương đồng trong cách nhìn nhận Trung Cộng. Mặc dù không đồng tình với chính sách đối với Trung Cộng của ông Trump song chính quyền của ông Biden vẫn duy trì các mức thuế hiện hành đối với hàng hóa từ Trung Cộng, áp đặt các hạn chế đối với việc chia sẻ công nghệ và thậm chí còn đưa ra nhiều hạn chế mới với Trung Cộng.
Nhìn chung, đối thủ chính của ông Biden hiện nay không chỉ là ông Trump mà còn là vấn đề tuổi tác của ông. Nếu tái đắc cử, ông sẽ tiếp tục đi vào lịch sử nước Mỹ là vị tổng thống già nhất. Còn với ông Trump, nếu đắc cử, ông cũng sẽ đi vào lịch sử theo cách rất riêng khi hiện nay đang đối mặt với rất nhiều tội danh hình sự.
