Đường vào Tòa Bạch Ốc của Ông Trump bước qua ngã rẽ
Thái Hóa Lộc
Còn khoảng hơn năm tuần nữa mới đến ngày 11-7, thời điểm diễn ra phiên tòa tuyên án cựu Tổng thống Donald Trump trong vụ làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền "bịt miệng" ngôi sao phim khiêu dâm Stormy Daniels. Nhưng truyền thông quốc tế và Hoa Kỳ đang dành rất nhiều bàn luận về loạt vấn đề "hậu kết án" ông Trump, trong đó tâm điểm là câu chuyện tác động của vụ việc này tới cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ốc, tháng 11 năm 2024.
Ông Trump đã trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử bị kết tội hình sự chưa đồng nghĩa ông Trump sẽ phải ngồi tù trước ngày bầu cử tổng thống 5-11 nhưng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của ông trong mắt cử tri. Sau khi bồi thẩm đoàn công bố kết luận, thẩm phán Juan Merchan cho biết sẽ tuyên hình phạt với cựu tổng thống vào ngày 11-7. Từ giờ đến đó, ông Trump sẽ chưa bị cơ quan chức năng xem là "tội phạm bị kết án" và nhiều khả năng vẫn sẽ được tự do đi lại và phát biểu. Hai bên gồm đội ngũ pháp lý của ông Trump và bên công tố sẽ có thời gian đến ngày 13-6 để nộp đơn kiến nghị. Các bên dự kiến trình bày các lập luận về mức án và nộp các tài liệu liên quan cho tòa án.
Sau khi thẩm phán tuyên bố hình phạt với ông Trump, cựu tổng thống sẽ có 30 ngày để nộp thông báo kháng cáo. Theo luật tiểu bang New York, trừ trường hợp thẩm phán chỉ định ngày cụ thể, ông Trump và các luật sư sẽ có sáu tháng kể từ ngày nộp thông báo trên để hoàn thiện hồ sơ kháng cáo. Sau đó, quá trình xét xử phúc thẩm mới bắt đầu. Nếu kháng cáo, ông Trump nhiều khả năng sẽ không phải thi hành bất kỳ án phạt nào cho đến khi phiên tòa phúc thẩm kết thúc. Do đó, dù có bị kết án tù sơ thẩm thì viễn cảnh ông Trump phải ngồi trong buồng giam vẫn gần như không thể diễn ra trước ngày bầu cử 5-11.
Với việc bồi thẩm đoàn đã kết tội, lệnh "im lặng" áp dụng với ông Trump cũng không còn. Ngay sau khi rời tòa, cựu tổng thống Mỹ đã chỉ trích kịch liệt hệ thống tư pháp: "Đây là một sự sỉ nhục. Đây là một phiên tòa bất công do một thẩm phán thiên vị và tham nhũng điều hành. Phán quyết thực sự sẽ đến vào ngày 5-11 từ người dân và tất cả họ đều hiểu điều gì đã xảy ra".
Giới phân tích đa phần đồng ý rằng ông Trump khó ngồi tù và phán quyết lần này chủ yếu tác động tới tâm lý cử tri trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024.
Kết quả khảo sát được Đài ABC News công bố hồi tháng 4 cho thấy có 20% người ủng hộ ông Trump cho biết sẽ "cân nhắc lại" lập trường của mình nếu ông Trump bị tuyên có tội. Tuy nhiên, chỉ 4% khẳng định sẽ thôi ủng hộ cựu tổng thống. Thậm chí, ông Trump và Đảng Cộng hòa còn tiếp tục chiến lược lợi dụng các thất bại pháp lý của mình để nhấn mạnh luận điểm Đảng Dân chủ, đi đầu là Tổng thống Joe Biden, đang biến hệ thống tư pháp thành vũ khí chính trị.
Thực tế, sau khi ông Trump bị tuyên có tội, các nhóm tài trợ bên Đảng Cộng hòa đã đổ thêm tiền vào chiến dịch tranh cử của ông. Với một số người, việc ông Trump bị kết tội sẽ chỉ khiến nhóm cử tri trung thành với ông càng giận dữ và phản đối Đảng Dân chủ. Bà Debbie Katsanos, cử tri bang New Hampshire, trả lời phỏng vấn Đài CNN: "Tôi không thấy có tội phạm nào ở đây. Chắc chắn không phải mức trọng tội. Tôi thấy tiếc khi phải nói rằng tôi không thể tin tưởng hệ thống tư pháp khi nó bị chính trị lợi dụng". Dường như hiểu được yếu tốc tâm lý này, Đảng Dân chủ đã tỏ ra khá kín tiếng trước sự kiện ông Trump bị kết tội. Đến nay, phát ngôn chính thức duy nhất của Tổng thống Biden là bài đăng kêu gọi gây quỹ trên mạng xã hội X: "Chỉ có một cách để ngăn ông Donald Trump quay lại phòng Bầu dục: tại thùng phiếu". Tương tự, nhiều thành viên Đảng Dân chủ khác cũng "im lặng". Những tiếng nói quan trọng thường xuyên ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông Biden như Thống đốc bang California Gavin Newsom, Thống đốc bang Pennsylvania Josh Shapiro... từ chối bình luận công khai về việc ông Trump bị tuyên có tội.
Nhiều khả năng sự "im lặng" này là do bộ phận tranh cử của ông Biden đã yêu cầu các thành viên Đảng Dân chủ kiềm chế trong việc thể hiện sự vui mừng bản thân và đưa ra các tuyên bố nặng tính đảng phái. Ông Biden không muốn ông Trump và Đảng Cộng hòa có thêm cớ để cáo buộc mình can thiệp vào các vụ án. Nhất là khi chiến dịch tranh cử của ông Trump thông báo họ đã huy động được thêm 52,8 triệu USD tiền quyên góp trên mạng chỉ trong vòng 24 giờ sau khi bồi thẩm đoàn ra phán quyết kết tội ông Trump. Một số nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa cho biết sẽ tiếp tục quyên góp cho chiến dịch tranh cử của ông Trump bất chấp việc ông bị kết tội. Số tiền 52,8 triệu USD là khoản tiền quyên góp rất lớn trong một ngày đối với chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Có một chi tiết đáng chú ý là các trợ lý cấp cao trong chiến dịch tranh cử của ông Trump tiết lộ hơn 1/3 tổng số tiền quyên góp đến từ các nhà tài trợ mới.
Bên cạnh đó ít nhất là trong ngắn hạn, đã có những dấu hiệu cho thấy phán quyết của tòa đang giúp đoàn kết các phe phái khác nhau trong Đảng Cộng hòa, khi các thành viên của đảng này tại Quốc hội Mỹ và tại các tiểu bang cùng bày tỏ sự ủng hộ với ứng cử viên tổng thống của đảng mình, theo Đài ABC.Tuy nhiên, đâu đó vẫn xuất hiện một vài tiếng chỉ trích ông Trump từ Đảng Dân chủ. Ông Michael Tyler, người phát ngôn chiến dịch tranh cử của ông Biden, bình luận vào tối 30-5: "Tại New York hôm nay, chúng ta thấy rằng không ai đứng trên luật pháp. Vẫn chỉ có cách duy nhất để ngăn ông Donald Trump vào Tòa Bạch Ốc ở tại thùng phiếu. Dù có bị kết án trọng tội hay không, ông Trump vẫn sẽ là ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa".
Một cuộc thăm dò của ABC News/Ipsos công bố vào đầu tháng 5 cho thấy 80% người ủng hộ ông Trump cho biết họ sẽ tiếp tục ủng hộ ngay cả khi ông bị kết tội. Thời điểm tuyên án diễn ra chỉ một tuần trước khi ông chính thức nhận đề cử của Đảng Cộng hòa tại TP Milwaukee ( tiểu bang Wisconsin) để ra tranh cử. Cũng theo ABC News cho biết 16% nói sẽ xem xét lại việc ủng hộ ông, nhưng chỉ 4% bày tỏ họ sẽ không còn ủng hộ ông nữa. Cuộc thăm dò của YouGov - thực hiện từ ngày 30 tới 31-5 với 2.657 người trưởng thành Mỹ - cho thấy 27% số người được hỏi nói rằng phán quyết khiến họ "ít có khả năng" bỏ phiếu cho ông Trump, trong khi 26% "nhiều khả năng" sẽ bầu cho ông Trump và 39% khẳng định phán quyết "không tạo ra khác biệt nào" với lựa chọn của họ. Các kết quả thăm dò gần nhất ngay sau khi ông Trump bị bồi thẩm đoàn tuyên bố có tội phần nào cho thấy trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc, vẫn còn lực lượng ủng hộ hùng hậu cho ông Trump, bất chấp các chướng ngại pháp lý mà ông đang gặp phải.
Theo báo New York Times, thời gian sắp tới đây ông Trump sẽ trải qua chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ khi đang là một người phạm tội. Công luận Mỹ sẽ theo dõi sát khi ông tranh luận với ứng cử viên tổng thống Đàng Dân Chủ Joe Biden về vụ kết tội này tại cuộc tranh luận đầu tiên của họ trong tháng 6, bên cạnh các vấn đề kinh tế, chính sách đối ngoại, nhập cư và quyền phá thai…
Trong khi đó, ông Trump và chiến dịch của ông đang thầm lặng sàng lọc ứng viên phó cùng đồng hành với mình. Sự chọn lựa này là một bài toán khó để vừa lòng đồng minh và cử tri. Ông cho biết: "Tôi sẽ chọn, nhưng không quá sớm trước Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa (RNC)", ông Trump trả lời phỏng vấn tại tiểu bang Wisconsin hôm 1/5.”. Người có khả năng được ông lựa chọn phải là người có khả năng thay thế ông khi có bất trắc xảy ra. Con đường đi đến Tòa Bạch Ốc là con đường duy nhất không bước rẽ nào khác đối với cựu Tổng thống Donald Trump!
